Szpot.polskieradio.pl - satyryk skazany za "operę"

Pierwsze, większe dokonanie literackie Janusza Szpotańskiego, trzyaktowa opera "Cisi i Gęgacze, czyli bal u Prezydenta" przyniosło mu nie tylko rozgłos i powodzenie, ale także ściągnęło na niego poważne kłopoty..

Jak wspomina Antoni Libera, Szpotański zaczął pisać pod melodie znanych piosenek i pieśni satyryczne teksty, w których wyszydzał postaci życia publicznego "z nieprzepartej potrzeby odreagowania choćby drwiną na otaczającą miałkość i zidiocenie". Kuplety spotkały się z entuzjastycznym przyjęciem, a ich autor był wprost rozchwytywany. W niespełna kilka miesięcy powstał cykl - trzyaktowa opera "Cisi i Gęgacze, czyli bal u Prezydenta".

Trzyaktówka - jak pisze Libera -  jest zasadniczo satyrą na rządy i aparat władzy Gomułki (tytułowi "Cisi"), a przy okazji na środowisko tworzącej się nieśmiało opozycji, wywodzącej się w dużej mierze z rozczarowanych marksistów mieniących się rewizjonistami (tytułowi "Gęgacze"). Jednakże nie jest to "pospolita" satyra. Jak twierdzi Libera jest to utwór idący znacznie dalej, stawiający generalną diagnozę powojennej polskiej rzeczywistości. Autor stwierdza, że okres ideologii nieodwracalnie się skończył i nastały czasy stabilnego bezideowego reżimu.

"Cisi i Gęgacze" przynieśli Szpotańskiemu rozgłos, lecz wkrótce pojawiły się  poważne kłopoty. Władze zaczęły go inwigilować i szykanować. Został aresztowany i wytoczono mu proces, uwieńczony wyrokiem skazującym na prawie trzy lata więzienia "za rozpowszechnianie informacji szkodliwych dla interesów państwa". Do historii przeszła pamiętna mowa Gomułki, w której lżył on zamkniętego już w więzieniu Szpotańskiego, nazywając go "człowiekiem o moralności alfonsa".

O tym wszystkim – w serwisie szpot.polskieradio.pl.

Zapraszamy!

Redakcja portalu polskieradio.pl