Patriotyzmu Lutosławskiego jest więcej w biografii niż w twórczości

Był głęboko zaangażowanym w żywotne sprawy swego kraju patriotą, choć nie okazywał tego na zewnątrz, uważając to uczucie, podobnie jak uczucia religijne czy przyjacielskie, za sprawę intymną.

Witold Lutosławski i Krzysztof Penderecki. Ten drugi ma już poświęconą sobie wystawę na platformie Google Cultural Instititue. Lutosławski doczeka się wirtualnej ekspozycji w piątek (23.01)

Foto: PAP/Zbigniew Matuszewski

Dlatego dowodów patriotyzmu Lutosławskiego więcej można znaleźć w biografii niż w twórczości. W tej drugiej czynił to jedynie w sytuacjach szczególnych, w czasie okupacji pisząc kilka utworów dla żołnierzy Armii Krajowej, a po wojnie - Kolędy polskie i kompozycje folklorystyczne. W tym okresie oznaczało to bowiem demonstrowanie polskości, pozostającej w podziemiu w czasie okupacji.

Bardziej osobistymi świadectwami patriotyzmu były decyzje podejmowane przez Lutosławskiego w różnych okresach życia. Mówi nam o tym przykładne odbycie służby wojskowej i uczestnictwo w kampanii wrześniowej. A także -  paradoksalnie z pozoru - nieuczestnictwo w Powstaniu Warszawskim; chroniąc siebie, ratował bowiem jakąś część kultury polskiej. Z myślą o niej, uczestniczył we wszelkich działaniach społeczno-organizacyjnych środowiska muzycznego i nie tylko muzycznego, czego przykładem jest udział w mającej charakter opozycyjny wobec władzy Komisji Porozumiewawczej Środowisk Twórczych, powołanej w okresie działania "Solidarności”. Następnie uczestnictwo w Komitecie Obywatelskim - na zaproszenie Lecha Wałęsy - oraz odbywającym się pod jego patronatem gdańskim festiwalu kulturalnym, organizowanym w sierpniu 1984.
Tadeusz Kaczyński "Lutosławski – Życie i muzyk";  Warszawa 1994 Sutkowski Edition