ELIAS CANETTI (1905-1994) - jeden z najwybitniejszych pisarzy niemieckojęzycznych XX wieku, w Polsce bardzo dobrze znany. Urodzony na terenie dzisiejszej Bułgarii, wielokrotnie zmieniał miejsce zamieszkania, by w 1938 r. wyemigrować do Anglii, która stała się jego drugą ojczyzną. W 1981 r. otrzymał literacką Nagrodę Nobla.
Głównym dziełem Canettiego jest "Autodafé", genialna powieść z pogranicza koszmaru i groteski, studium konfliktu wewnętrznego przeradzającego się w obsesję, w jaką popada odsunięty od rzeczywistości intelektualista. Jego postawę można by najkrócej scharakteryzować jako "niemoc słów i idei wobec żywiołu niskich instynktów". Ważną rolę w twórczości Canettiego odgrywają książki autobiograficzne i eseistyka, poświęcona rozważaniom nad historią i naturą ludzką (zwłaszcza "Masa i władza"); nie należy też zapominać o jego dramatach.
Koncepcja sztuki "Do chwili ostatniej" ilustruje tezę, owoc długoletnich studiów Canettiego nad dziejami ludzkości i wyraz jego sceptycyzmu, iż fundamentalną zasadę bytu stanowi zagrożenie śmiercią i walka o przetrwanie. Canetti stawia znak równości między zjawiskami społecznymi a biologicznymi uwarunkowaniami i zachowaniami człowieka. Wskutek tego byłby on skazany na wieczną wrogość, przemoc i walkę - gdyby nie instancja, której autor powierza odpowiedzialność za losy ludzkości: to instynkt moralny, siła powodująca zawieszenie "praw natury". W hierarchii postaw etycznych najwyższe miejsce zajmuje człowiek zbuntowany, jak bohater sztuki, pragnący wyzwolić uszczęśliwioną "odgórnie" społeczność z pęt nowego fatalizmu, a właściwie dawnej władzy ubranej w szatę postępu.
Autor:
Elias Canetti
Przekład: Ryszard Wojnakowski
Reżyser:
Waldemar Modestowicz
Realizator:
Maria Olszewska
Opracowanie muzyczne:
Małgorzata Małaszko
Obsada:
Sławomir Orzechowski, Karolina Gruszka, Mariusz Bonaszewski, Grzegorz Damięcki, Danuta Stenka, Jacek Braciak, Piotr Adamczyk, Jacek Rozenek, Piotr Bajor, Władysław Kowalski, Adam Ferency
