"Na marne". Słuchowisko według powieści Henryka Sienkiewicza w reżyserii Wojciecha Markiewicza

"Na marne”- pierwsza powieść Henryka Sienkiewicza, powstaje latem 1869 roku podczas wakacji, które pisarz, wówczas jeszcze jako student Wydziału Lekarskiego Warszawskiej Szkoły Głównej, spędza w Bielcach koło Warszawy. Temat przemijającej szybko młodości, dojrzałość, możliwość pożytecznej działalności obywatelskiej świadczą dobrze o świadomości  zadań i obowiązków, jakie powinna podejmować literatura. Z drugiej strony, uczuciowa aktywność bohaterów zdradza zainteresowana Sienkiewicza i jego skłonność do opisywania perypetii uczuciowych bohaterów. Pisarz wręcz rozszyfrowuje w ostatnich zdaniach powieści swój zamysł pisząc iż „…nadto sił kładziemy w gonitwie za miłością kobiety, potem miłość gdzieś jak ptak odleci, a siły ida na marne”.

Krzysztof Wakuliński

Foto: Grzegorz Śledź/PR2

Adaptacja radiowa Wojciecha Markiewicza ujmuje rzecz całą w wielki cudzysłów, autor powieści jako narrator, stale obecny na planie (Krzysztof Wakuliński), komentuje zachowania i wybory bohaterów, chwaląc i szydząc jednocześnie. Stałe motywy późniejszych powieści Sienkiewicza (odchodzący świat arystokracji, szlachetczyzny, gra uczuć i rola pieniądza, kwestia społecznej nierówności i powinności obywatelskich, łączy z krytyką poprzedniej epoki. Tę „antyromantyczną” manifestację podejmują doskonale bohaterowie powieści – aktorzy, mając za tło zmianę epok: Marzena Trybała („Szalona Hrabina”), Justyna Kowalska i Bożena Stachura (Hrabianki), Szymon Kuśmider (Hrabia), Piotr Bajor (ziemianin), Artur Barciś (wieczny student, pieczeniarz, intrygant). Rodzący się pozytywizm „walczy” z odchodzącym romantyzmem w osobach Szwarca (Adam Bauman) i  umierającego Gustawa (sic!) – Łukasz Lewandowski. Całość ilustrowana efektownie pięknymi fragmentami Rossiniego (sugestia samego Sienkiewicza) i oryginalnymi wykonaniami pieśni Szuberta.

Autorem muzycznej oprawy słuchowiska, a także jego realizatorem jest Maciej Kubera. Podtytuł powieści „Na marne” dodany przez autora adaptacji i reżysera do sienkiewiczowskiego „Na marne” brzmi: „Kronika skandaliczna i spekulacja”. Sam Sienkiewicz tłumaczy to tak: „Ogniwa przyczyn i skutków są w życiu jedynie koniecznością. Dopiero w człowieku i przez człowieka historia staje się kroniką skandaliczną lub… chorobą umysłową”.

Henryk Sienkiewicz "Na marne"

Adaptacja i reżyseria: Wojciech Markiewicz

Realizator: Maciej Kubera

Muzyka: Maciej Kubera

Obsada:

Krzysztof Wakuliński (Narrator/Henryk Sienkiewicz), Adam Bauman (Józef Szwarc), Artur Barciś (Augustynowicz), Łukasz Lewandowski (Gustaw), Piotr Bajor (Wasilewicz), Marzena Trybała (Helena Potkańska), Bożena Stachura (Hrabianka Lula), Justyna Kowalska (Malinka), Szymon Kuśmider (Hrabia Pelski), Bartosz Wesołowski (Głos 1), Bogumił Max (Głos 2), Tomasz Olejnik (Głos 3), Marian Szałkowski (gra na fortepianie)

Słuchowisko "Na marne" emitowane było 25 września 2016 po godz. 17.00 na antenie Programu 1. 

POSŁUCHAJ INNYCH SŁUCHOWISK TEATRU POLSKIEGO RADIA

***

Teatr Polskiego Radia/jd/mt