Maj na Żywiecczyźnie
Kuba Gołdyn i Brygida Sordyl otworzyli przed nami magiczny świat majowych zwyczajów – zbierania kwiatków, zdobienia nimi kapliczek i stawiania wielkich kwietnych słupów pod domami dziewczyn!
Pod kapliczkami w Beskidzie Żywieckim – ale nie tylko tam! – do dziś zbierają się ludzie, by śpiewać pieśni majowe. Kuba Gołdyn wspomniał, że kiedyś robiono to codziennie – dzieci gromadziły się pod kapliczką i śpiewały np. litanię loretańską, ale i inne pieśni Maryjne. Najstarsza osoba rozpoczynała śpiew, a reszta jej wtórowała. Zbierano się pod kapliczkami, ponieważ niekiedy do kościoła było daleko poza tym zaczynały się już prace w polu – „trzeba było robić, aż słońce nie zaszło – wspominała Brygida. Kapliczki były nieopodal domów i pól, więc zawsze można było do nich podejść i pośpiewać.
Ale maj to okazja do przystrojenia nie tylko kapliczki. Dawniej, pod domami dziewcząt stawiano mojki – bardzo wysoką gałąź leszczyny lub olchy, do której czubka przyczepiało się choineczkę ozdobioną wstążeczkami. Chłopaki robili takie prezenty dziewczynom, które im się podobały. W nocy z 30 kwietnia na 1 maja pod oknem takiej panny chłopak stawiał mojkę. Można było to uznać za oświadczyny. Jak ojciec dziewczyny zgodził się na takie zaloty, zapraszano muzykantów i robiono wesele!
Drumla i dzielny Jura
Z Kają Prusinowską i jej tajemniczą drumlą wybraliśmy się na Bałkany. Drumla to maleńki instrument, który mieści się w dłoni. Dzięki temu można go ze sobą wszędzie zabrać. Jest wiele odmian drumli – może być zrobiona z metalu lub bambusa – spotkać ją możemy w Azji czy Europie. Na drumli lubiły grać np. Huculskie dziewczyny, ale i pasterze. A propos pasterzy… Kaja opowiedziała nam piękną baśń z krainy, gdzie pasterze świętują Đurđevdan (czyt. Dziurdziewdan). Początek maja to wyjątkowe święto wiosny, dzień świętego Jerzego czyli Đurđevdan – to czas, gdy wreszcie można wypędzać swoje stada na pola. Także czas, gdy rozpalamy ogniska, stroimy domy roślinami i zbieramy zioła.
A właśnie, kwiatki i zioła! Dowiedzieliśmy się także, że kwiatki można jeść! No, nie wszystkie. Ale jest ich bardzo dużo! Kaja poleciła nam słodką koniczynę, bratki czy nasturcje. Spróbujcie koniecznie!
***
Tytuł audycji: Źródełko
Prowadziła: Hanna Szczęśniak
Data emisji: 5.05.2021
Godzina emisji: 11.00
