"To, co najistotniejsze o panu Moritzu"

Od 20 do 24 marca w cyklu "To się czyta" słuchaliśmy powieści Vlastimila Třešňáka pt. "To, co najistotniejsze o panu Moritzu". Wybrane fragmenty książki czyta Grzegorz Małecki. 

Grzegorz Małecki z książką "To, co najistotniejsze o panu Moritzu"

Foto: Marcin Dlawichowski/Polskie Radio

Pan Moritz jest czeskim malarzem. Utrzymuje się z malowania żółtych obrazów dla Chińczyków mieszkających w Niemczech. Jest przekonany, że uwielbiają żółty kolor. Wynajmuje mieszkanie wspólnie ze swoim przyjacielem, również czeskim emigrantem. Każdy dzień rozpoczynają od rytuału jajka: "Pan Moritz podszedł do stołu, siadł na jednym z dwóch krzeseł i, jak co rano, obtłukł swe jajko o kant biurka. – Niech pan nie obtłukuje co rano swego jajka o moje biurko! – zaprotestował pan Prag, jak co rano". Nad ich rutynowym życiem wisi tajemnica zniknięcia rodziców pana Moritza, któremu jest ona najzupełniej obojętna, za to intryguje jego przyjaciela i staje się w konsekwencji katalizatorem festiwalu słodko-gorzkich znajomości.

Powieść Třešňáka może być uzupełnieniem losów Czechów opisywanych przez Mariusza Szczygła w Gottlandzie. "Pewien komik – pisał Szczygieł – występuje dla żołnierzy pogranicza i ucieka z rodziną do Niemiec podczas przerwy w występie. Akurat nikt nie pilnuje granicy, bo wszyscy czekają na drugą część programu. (…) Były ambasador w Bułgarii ucieka ukryty w dużej skrzyni na książki, którą ambasador Meksyku zgłasza jako bagaż osobisty". Tak wyglądały ucieczki z Czechosłowacji po zwycięstwie komunistów w 1948 roku i zamknięciu kraju. Rodzice tytułowego pana Moritza także zbiegli za granicę. W dniu ucieczki – 16 kwietnia 1950 roku – zrobili sobie wspólne zdjęcie. Pan Moritz miał wtedy dziewięć miesięcy. "Już przed fotografowaniem ojciec napoił mnie odwarem z maku i wlał we mnie jeszcze pół setki rumu. Potem owinęli mnie w koce i śpiącego położyli w bagażniku starego forda stanowiącego własność mojego stryja. Położyli mnie w przegródce na zapasową oponę i przykryli skrzynką z narzędziami" – opowiada główny bohater. Po przebudzeniu nigdy już rodziców nie zobaczył. To zdjęcie staje się dla Třešňáka, który w powieści przyjmuje pseudonim pan Prag (po niemiecku Praga), inspiracją do śledztwa, co naprawdę przydarzyło się rodzicom Moritza.

Mikropowieść Vlastimila Třešňáka inspirowana jest emigracyjnym życiem – jego własnym i Václava Martínka, przyjaciela pisarza. Akcja nie ma w sobie krztyny patosu. Cechują ją raczej lekkość i sarkazm Kurta Vonneguta.

[opis pochodzi od wydawcy]

Wybrane fragmenty książki czyta na antenie Dwójki Grzegorz Małecki.

Posłuchaj

10:05 2023_03_20 11_00_06_Dwojka_To_sie_czyta.mp3 Vlastimil Třešňák "To, co najistotniejsze o panu Moritzu". Czyta Grzegorz Małecki - fragment 1 (To się czyta/Dwójka)

10:09 2023_03_21 11_02_15_Dwojka_To_sie_czyta.mp3 Vlastimil Třešňák "To, co najistotniejsze o panu Moritzu". Czyta Grzegorz Małecki - fragment 2 (To się czyta/Dwójka)

10:05 Dwójka to się czyta 22.03.2023.mp3 Vlastimil Třešňák "To, co najistotniejsze o panu Moritzu". Czyta Grzegorz Małecki - fragment 3 (To się czyta/Dwójka)

10:07 Dwójka to się czyta 23.03.2023.mp3 Vlastimil Třešňák "To, co najistotniejsze o panu Moritzu". Czyta Grzegorz Małecki - fragment 4 (To się czyta/Dwójka)

10:01 2023_03_24 11_01_56_Dwojka_To_sie_czyta.mp3 Vlastimil Třešňák "To, co najistotniejsze o panu Moritzu". Czyta Grzegorz Małecki - fragment 5 (To się czyta/Dwójka)

     

***

Tytuł audycji: To się czyta

Przygotowała: Elżbieta Łukomska

Daty emisji: 20-24.03.2023

Godzina emisji: 11.00

pg/mo