"Dziennik wojenny"

Józef Czapski należy do najważniejszych polskich malarzy i pisarzy. Jest także niezwykłym świadkiem historii XX wieku. Publikowane po raz pierwszy dzienniki Józefa Czapskiego prowadzone w latach 1942–1944 po wyjściu z sowieckiego obozu, podczas wędrówki z Armią Andersa, to dzienniki nie tylko malarza i pisarza, ale i żołnierza. Lekturę czytał w Dwójce Grzegorz Damięcki.

Józef Czapski, malarz i pisarz.

Foto: PAP/reprodukcja Andrzej Rybczyński

Prowadzenie dziennika Czapski nazywał "kontrolą oddechu dnia". Codzienny rytuał zapisywania i rysowania był dla niego równie ważny, jak kontakt z ludźmi, a rozłąka z dziennikiem równie bolesna, jak rozstanie z bliskimi. W dzienniku miały początek wszystkie jego szkice literackie i obrazy. Zeszyty wypełnione rysunkami i niemal hieroglificznymi zapiskami były repozytorium pamięci i inspiracji malarskich.

Wyjątkowe dzieło literackie i bezcenne świadectwo historyczne: zapis wyjścia polskich żołnierzy z ZSRR, z "nieludzkiej ziemi" i ich tułaczki przez Bliski Wschód aż do Włoch. Kronika codzienności i malarskich inspiracji. Sprawozdanie ze szkoły uczuć, z miłości i cierpienia. Opis tworzących się w armii więzi przyjaźni, które doprowadzą do powstania paryskiej "Kultury". Także niezwykły dziennik lektury – pisarzy francuskich, angielskich i rosyjskich: dowód miłości do literatury i jej znaczenia w radzeniu sobie z wojną i jej okropnościami, z samotnością, wygnaniem i rozpaczą.

Wydanie zbiega się ze szczególnym zainteresowaniem Józefem Czapskim na świecie: w USA nakładem New York Review of Books ukazał się właśnie tom jego esejów o Rosji, a dwa lata wcześniej przekłady "Na nieludzkiej ziemi", "Prousta w Griazowcu" (wykładów o Prouście prowadzonych przez Czapskiego w sowieckim obozie) i monumentalna biografia Józefa Czapskiego pióra Erica Karpelesa, której przekład ukazał się także we Francji. W 2021 w Szwajcarii pokazywano wystawę jego malarstwa.

Jest to pierwsza edycja dziennika Czapskiego bez cenzury i skrótów, a także pierwsza edycja pośmiertna. Dotychczasowe wydanie dzienników z różnych lat – Wyrwane strony – było zbiorem fragmentów publikowanych na łamach paryskiej "Kultury", "Zeszytów Literackich" i "Res Publiki" przygotowanych przez autora do druku.

Posłuchaj

09:41 Dwojka_To_sie_czyta_2023_09_11-11-01-02.mp3 Józef Czapski "Dziennik wojenny", czyta Grzegorz Damięcki – fragment 1 (To się czyta/Dwójka)

09:44 Dwojka_To_sie_czyta_2023_09_12-11-01-31.mp3 Józef Czapski "Dziennik wojenny", czyta Grzegorz Damięcki – fragment 2 (To się czyta/Dwójka)

10:31 Dwójka to się czyta 13.09.2023.mp3 Józef Czapski "Dziennik wojenny", czyta Grzegorz Damięcki – fragment 3 (To się czyta/Dwójka)

09:46 Dwojka_To_sie_czyta_2023_09_14-11-00-39.mp3 Józef Czapski "Dziennik wojenny", czyta Grzegorz Damięcki – fragment 4 (To się czyta/Dwójka)

10:54 Dwójka to się czyta 15.09.2023.mp3 Józef Czapski "Dziennik wojenny", czyta Grzegorz Damięcki – fragment 5 (To się czyta/Dwójka)

     

***

Tytuł audycji: To się czyta

Przygotowała: Małgorzata Szymankiewicz

Data emisji: 11-15.09.2023

Godz. emisji: 11.00

mgc/mat. pras.