Pij mleko... zdobędziesz Europę

Nietolerancja mleka była w paleolicie powszechną cechą wśród ówczesnych mieszkańców Europy.

Pod koniec paleolitu i mezolitu większość Europejczyków nie przyswajała mleka. Po wypiciu tego tak cenionego przez nas napoju miałaby... problemy żołądkowe. Możliwość trawienia laktozy posiadały jedynie dzieci. Z czasem jednak przystosowały się do tego także organizmy części dorosłych mieszkańców Europy.

Przydatność tej adaptacji stała się jasna dopiero po udomowieniu trzody mlecznej. Polującemu na dzikie zwierzęta łowcy, który nie miał możliwości picia mleka, była ona zupełnie niepotrzebna. A jednak, jak wskazują badania genetyczne, to właśnie ona zdecydowała o dziejach Europy.

Wiemy to wszystko dzięki badaniom genetycznym ekip naukowców z UCL (University College London) oraz Mainz University,  opublikowanych w Proceedings of the National Academy of Sciences. Badacze przyjrzeli się DNA, uzyskanemu ze szkieletów mieszkańców północnej i środkowej Europy, żyjących około 5800 do 5000 lat p.n.e. W ich genach nie odkryli tych, które są odpowiedzialne za trawienie laktozy. Zdaniem naukowców możliwość przyswajania mleka jest bardzo stara, ale była niezmiernie rzadka aż do czasu oswojenia dających mleko zwierząt.

Dr Mark Thomas, biolog z UCL mówi: "Możliwość picia mleka jest najbardziej doniosłą zdobyczą ewolucyjną, jaką posiedliśmy w ostatnich tysiącleciach. Chociaż korzyści wypływające z tolerancji mleka nie zostały jeszcze dobrze zrozumiane, prawdopodobnie należą do nich częściowe uniezależnienie od cyklu urodzajów i nieurodzajów, a także wartości odżywcze oraz to, że mleko nie zawiera szkodliwych drobnoustrojów, jakie żyją w wodzie ze strumieni, czyniąc z mleka dużo bezpieczniejszy napitek".

Zalety możliwości trawienia mleka sprawiły, że ludzie posiadający tę cechę żyli dłużej, częściej też przeżywało ich potomstwo. To właśnie potomkowie Europejczyków z możliwością przyswajania laktozy opanowali Europę i obecnie w krajach takich jak Irlandia, Wielka Brytania czy państwa skandynawskie stanowią ponad 90 % ludności. W Polsce jest to  około 80 % mieszkańców. Nieco gorzej odsetek ten wygląda w Afryce, Azji i Ameryce. Rekordzistami są Chińczycy, gdzie mleko trawi bez kłopotów tylko... 1% populacji!

Eugeniusz Wiśniewski

Na podstawie: BBC, EurekAlert