Podróżowanie nocą, nawet w licznym towarzystwie, bywa niebezpieczne. Na ptaki, migrujące z nastaniem jesieni na południe, w rejonie Morza Śródziemnego czyha śmiertelne niebezpieczeństwo - atakujące pod osłoną ciemności krwiożercze... nietoperze.
Nietoperze gatunku Nyctalus lasiopterus o wdzięcznej polskiej nazwie borowiec olbrzymi znakomicie przystosowały się do eksploatowania niezmierzonych wręcz zapasów pokarmu, przelatujących dwa razy do roku nad zamieszkanymi przez nie terenami. Ptaki stanowią ważną część diety tych drapieżnych ssaków – świadczą o wyniki badań przeprowadzonych przez Carlosa Ibáñeza z Doñana Biological Station w Sewilli. Borowce olbrzymie są jedynymi europejskimi nietoperzami polującymi na kręgowce.
Podstawą badań była analiza resztek zawartych w odchodach nietoperzy, w sezonie ptasich migracji znacznie wzrastała w nich ilość pierza i ptasich piór. Wielu naukowców uznało ten pomysł za zupełnie niedorzeczny – wizja polujących w środku nocy na dużych wysokościach i na otwartej przestrzeni nietoperzy była do nie przyjęcia. Przeciwnicy kontrowersyjnej teorii o krwiożerczych nietoperzach, twierdzili, że pióra są przypadkowo połykane przez żerujące nietoperze, a w okresie przelotu ptaków, piór w powietrzu unosi się po prostu więcej.
Obstający twardo przy swojej racji naukowcy z grupy profesora Ibáñeza postanowili skorzystać z bardziej zaawansowanych technik i prześledzić pochodzące z pokarmu stabilne izotopy oraz ich zawartość we krwi nietoperzy. Stosunkowo niedawno wdrożona do prac naukowych metoda jest bardzo prosta - badanie poziomu trwałych izotopów azotu i węgla na poszczególnych etapach łańcucha pokarmowego, pozwala skutecznie i precyzyjnie śledzić obieg materii czyli, mówiąc prościej, dociec kto, kogo lub co zjada i w jakiej kolejności...
Porównanie profilu izotopowego owadów (stanowiących pokarm większości innych nietoperzy) z profilem izotopowym krwi borowców wykazało, że, owszem, gatunek ten je owady, ale tylko i wyłącznie w lecie. Jesienią i wiosną, w okresie wędrówek ptaków, mimo dostępności pokarmu w postaci owadów, profil ulega zmianie i zaczyna pokrywać się z profilem izotopowym tkanki mięśniowej wędrownych ptaków.
Co więcej, wykazano, że jesienią udział ptasiego mięsa w diecie nietoperzy jest większy niż na wiosnę – nie jest to specjalnie zaskakujące, jest to okres pierwszej w życiu migracji wyklutych w letnim sezonie młodych, słabszych i mniej doświadczonych ptaków. Dodatkowo zasięg występowania borowców olbrzymich w rejonie śródziemnomorskim pokrywa się z trasami przelotu stad ptaków.
Jakub Urbański
Źródło: Public Library of Science
