Odmłodzona gwiazda

Gwiazda zmienna oznaczona symbolem BP Psc, tylko z pozoru wygląda na młodą. Młodsze od niej jest nawet nasze Słońce.

BP Piscium (BP Psc) to gwiazda zmienna widoczna w konstelacji Ryb. Jej badania prowadzone w ciągu ostatniej dekady pokazały, że gwiazda otoczona jest przez dysk gazowo-pyłowy, z którego strzelają energetyczne dżety. Własności te wskazują, że mamy do czynienia z młodym obiektem dopiero wynurzającym się z mgławicy gazowo-pyłowej, w której się narodził.

Według najnowszych badań przeprowadzonych przez grupę astronomów kierowaną przez Joela Kastnera z Rochester Institute of Technology i opartych między innymi o obserwacje wykonane rentgenowskim satelitą Chandra, BP Psc może być znacznie starsza niż nam się wydaje.

Młody wiek gwiazdy stoi w sprzeczności z faktem, że obserwujemy ją niejako w samotności. W jej okolicy nie ma ani chmur gazu i pyłu, ani innych młodych gwiazd. Co więcej, w atmosferze gwiazdy nie wykryto litu, a pierwiastek ten jest stosunkowo obfity w młodych obiektach. Trzeci czynnik to grawitacja na powierzchni. Jest ona mała i bardziej przypomina wartości obserwowane u czerwonych olbrzymów niż u młodych gwiazd.Obserwacje wykonane przy pomocy Chandry pokazują ponadto, że promieniowanie rentgenowskie BP Psc bardziej przypomina, to co obserwujemy u zaawansowanych ewolucyjnie olbrzymów niż u rodzących się dopiero obiektów.

Naukowcy sugerują więc, że najbardziej prawdopodobny jest model, w którym BP Psc ma około miliarda lat. Będąc masywniejszym obiektem od naszego Słońca, ewoluuje od niego szybciej, a przez to teraz znajduje się w stadium czerwonego olbrzyma. Duży dysk i dżety, to natomiast efekt połknięcia towarzyszącej BP Psc innej gwiazdy. Takie akty gwiezdnego kanibalizmu wcale nie są rzadkie, więc hipoteza grupy Kastnera jest bardzo prawdopodobna.

(ki)