Po raz pierwszy metan w atmosferze Marsa odkryto pięć lat temu. Obecność tego gazu teoretycznie zwiększa szanse na odkrycie na Czerwonej Planecie śladów życia.
- Metan bardzo szybko, w różny sposób ginie w marsjańskiej atmosferze. Dlatego nasze odkrycie z 2003 roku, kiedy dostrzeżono znaczne obłoki tego gazu w północnej hemisferze Marsa, wskazuje na ciągły proces uwalniania się metanu – mówi dr Michael Mumma z Centrum Lotów Kosmicznych NASA im. R. Goddarda w Greenbelt, w stanie Maryland.
Metan – cztery atomy wodoru związane z atomem węgla – jest najprostszym alkanem – węglowodorem nasyconym. Stanowi on główny składnik gazu ziemnego i jest stosowany jako gaz opałowy oraz surowiec do syntezy wielu innych związków organicznych. Szczególnie zainteresowani metanem na Marsie są astrobiolodzy. Gaz ten powstaje bowiem w wyniku trawienia składników odżywczych przez żywe organizmy. Nie jest to jednak jedyny możliwy sposób powstawania metanu – może on być także rezultatem procesów czysto geologicznych, takich jak oksydacja żelaza pod powierzchnią planety. Podziemna woda, dwutlenek węgla i wewnętrzna temperatura Marsa również mogą tworzyć metan.
- Ciągle nie mamy wystarczających danych, by stwierdzić, czy to biologia, czy geologia, czy też obie, są przyczyną powstawania metanu na Marsie. Wiemy już jednak, że planeta jest ciągle aktywna i żywa, przynajmniej w sensie geologicznym. Mars jest więc dla nas ciągłym wyzwaniem - podkreśla Mumma.
Jeżeli metan produkowany jest przez mikroskopijne marsjańskie życie, to najprawdopodobniej znajduje się on głęboko pod powierzchnią planety. Właśnie tam jest wystarczająco gorąco, by istniała ciekła woda, a to ona, obok węgla, niezbędna jest wszystkim znanym formom życia. Gdy gazy, takie jak metan, zbierają się w podziemnych strefach, mogą być łatwo uwolnione do atmosfery. Dzieje się tak, jeśli w czasie ciepłych pór roku rozszerzają się niewielkie otwory i szczeliny. Podziemne złoża poprzez pęknięcia w kanionach i kraterach są w ten sposób połączone z powierzchnią.
Zespół naukowców odkrył metan na powierzchni Marsa, dzięki dokładnym obserwacjom planety przez ostatnie kilka marsjańskich lat. Za pomocą Teleskopu Podczerwieni NASA i Teleskopu W. M. Keck znajdujących się na Mauna Kea, na Hawajach, obserwowano planetę w czasie wszystkich jej pór roku. Kolejnych informacji o źródłach metanu może dostarczyć amerykański łazik NASA – MSL (Mars Science Laboratory), który ma zabrać ze sobą na Marsa odpowiednie, wyspecjalizowane przyrządy badawcze. Określenie, czy to właśnie formy życia są źródłem gazu, jest możliwe dzięki pomiarom stosunku izotopów wodoru w związkach metanu. Formy życia, jeśli wytwarzają metan z izotopami wodoru, produkują zazwyczaj izotopy lżejsze. Jeśli więc metan odnaleziony na Marsie, składał się będzie z lżejszych izotopów niż potencjalna marsjańska woda, może to być znakiem, że metan jest produktem form życia. Początek misji MSL, która może pomóc w rozwiązaniu marsjańskich zagadek, jest planowany na rok 2011.
Paweł Zych
