”Fantazja” była filmem przełomowym. Była to pierwsza pełnometrażowa produkcja z dźwiękiem stereofonicznym. Historycy kina do dziś podkreślają olbrzymi wkład "Fantazji” w rozwój wykorzystania dźwięku w filmach. Dla nas ten projekt również był przełomowy - Akademia Filmowa nagrodziła honorowym Oscarem twórcę ścieżki dźwiękowej do "Fantazji” Leopolda Stokowskiego.
Stokowski (1882-1977) urodził się w polskiej rodzinie mieszkającej w Londynie. Większość życia spędził jednak w USA. Był głównym dyrygentem Filharmonii Nowojorskiej. W 1962 założył American Symphony Orchestra i prowadził ją przez 10 lat. Przybliżał amerykańskiej publiczności utwory polskich kompozytorów.
Na kolejnego Oscara Polacy musieli czekać do 1953 roku. Wówczas za muzykę do amerykańskiego musicalu "Lili” (reż. Charles Walters) statuetkę "złotego rycerza” otrzymał kompozytor Bronisław Kaper . Kaper (1902-1983) urodził się w Warszawie. Skomponował ilustracje muzyczne do blisko 150 filmów. Był czterokrotnie nominowany do Oscara.
Kolejna statuetka trafiła w ręce Polaka 29 lat później. "Tango” w reżyserii Zbigniewa Ryczyńskiego (ur. 1949) zwyciężyło w kategorii najlepszy krótkometrażowy film animowany. Był to 1982 rok. "Tango” to film animowany oparty na prostym koncepcie: wprowadzeniu do zamkniętej przestrzeni jak największej liczby osób wykonujących powtarzalne czynności. Projekt został zrealizowany w 1980 roku w Studiu Małych Form Filmowych Se-ma-for.
W 1993 roku Ewa Braun (ur. 1944) i Allan Starski (ur. 1943) otrzymali Oscara w kategorii "najlepsza scenografia”, a Janusz Kamiński (ur. 1959) w kategorii "najlepsze zdjęcia” za "Listę Schindlera” (reż. Steven Spielberg, 1993 rok). Historia przedsiębiorcy Oskara Schindlera, który w czasie II wojny światowej uratował przed pobytem w obozach koncentracyjnych ponad tysiąc Żydów została nagrodzona w sumie siedmioma statuetkami.
Kamiński otrzymał drugiego “złotego rycerza” w 1998 roku za zdjęcia do dramatu wojennego wyreżyserowanego przez Stevena Spielberga pt. "Szeregowiec Ryan” (1998). Produkcja została nagrodzona pięcioma Oscarami. Umocniła też pozycję Kamińskiego, który uznawany jest za jednego z najlepszych operatorów na świecie. W tym roku również jest nominowany za film "Lincoln” (reż. Steven Spielberg, 2012 rok).
W 2000 roku reżyser Andrzej Wajda (ur. 1926) został wyróżniony Oscarem za całokształt twórczości . Dwa lata później, w 2002 roku, inny polski reżyser Roman Polański (ur. 1933) dostał statuetkę za film "Pianista” . Nagrodę odebrał aktor Harrison Ford, który gratulował w imieniu Akademii nieobecnemu reżyserowi. Polański nie był obecny na gali ze względu na zagrożenie aresztowaniem w Stanach Zjednoczonych za zamieszanie w skandal seksualny z nieletnią z 1977 roku.
W 2005 roku członkowie Akademii Filmowej uznali, że muzyka do filmu “Marzyciel” (reż. Mark Forster, 2004) skomponowana przez Jana A.P. Kaczmarka (ur. 1953) zasługuje na Oscara. Historia przyjaźni pisarza Jamesa Barriego z pewną wdową i czworgiem jej synów, którzy zainspirowali go do napisania "Piotrusia Pana" była nominowana w sześciu kategoriach, statuetkę otrzymał jedynie Kaczmarek.
W 2008 roku Akademia Filmowa doceniła polsko-brytyjski animowany film krótkometrażowy "Piotruś i Wilk” (reż. Susie Templeton, 2006). Film jest adaptacją baśni muzycznej Sergieja Prokofjewa "Piotruś i wilk” na głos recytujący i wielką orkiestrę symfoniczną z 1936. Realizacją filmu w całości zajął się łódzki Se-ma-for wraz z brytyjskim studiem BreakThru Films przy współpracy norweskiego studia Storm, a sfinansował go m.in. Polski Instytut Sztuki Filmowej i brytyjska telewizja Channel 4.
Polacy nominowani do Oscarów:
1964 - nominacja dla filmu " Nóż w wodzie" Romana Polańskiego w kategorii obraz nieanglojęzyczny (Oscara zdobył film "Osiem i pół" Federico Felliniego).
1967 - nominacja dla filmu "Faraon" Jerzego Kawalerowicza w kategorii obraz nieanglojęzyczny (Oscara przyznano za film "Kobieta i mężczyzna" Claude'a Leloucha).
1975 - nominacja dla filmu "Potop" Jerzego Hoffmana w kategorii obraz nieanglojęzyczny (Oscara zdobył film "Amarcord" Federico Felliniego).
1976 - nominacja dla filmu "Ziemia obiecana" Andrzeja Wajdy w kategorii obraz nieanglojęzyczny (Oscara przyznano za film "Dersu Uzała" Akiry Kurosawy).
1977 - nominacja dla filmu "Noce i dnie" Jerzego Antczaka w kategorii obraz nieanglojęzyczny (Oscara zdobył film "Czarne i białe w kolorze" Jeana-Jacquesa Annaud).
1980 - nominacja dla filmu "Panny z Wilka" Andrzeja Wajdy w kategorii obraz nieanglojęzyczny (Oscara przyznano za film "Blaszany bębenek" Volkera Schloendorffa).
1982 - nominacja dla filmu "Człowiek z żelaza" Andrzeja Wajdy w kategorii obraz nieanglojęzyczny (Oscara zdobył film "Mefisto" Istvana Szabo).
1986 - nominacja dla filmu w reżyserii Agnieszki Holland "Gorzkie żniwa" w kategorii obraz nieanglojęzyczny; kraj produkcji tego filmu: RFN (Oscara zdobył film argentyński, "Wersja oficjalna", reż. Luis Puenzo).
1992 - nominacja dla Agnieszki Holland w kategorii scenariusz adaptowany za scenariusz filmu "Europa, Europa" (Oscara otrzymał autor scenariusza "Milczenia owiec", Ted Tally).
1998 - nominacja dla Janusza Kamińskiego w kategorii najlepsze zdjęcia - za zdjęcia do filmu "Amistad" Stevena Spielberga (Oscara otrzymał Russell Carpenter za zdjęcia do filmu "Titanic" Jamesa Camerona).
2002 - nominacja dla Sławomira Idziaka w kategorii najlepsze zdjęcia - za zdjęcia do filmu "Helikopter w ogniu" Ridleya Scotta (Oscara zdobył Andrew Lesnie za zdjęcia do filmu "Władca Pierścieni: Drużyna Pierścienia" Petera Jacksona).
2002 - nominacja dla Sławomira Fabickiego (reżyser) i Bogumiła Godfrejówa (operator) za krótkometrażowy film "Męska sprawa" (Oscara otrzymał amerykański film "The Accountant" Raya McKinnona i Lisy Blount).
2003 - nominacja dla Pawła Edelmana w kategorii najlepsze zdjęcia - za zdjęcia do filmu "Pianista" Romana Polańskiego (Oscara otrzymał Conrad L. Hall za zdjęcia do filmu "Droga do zatracenia" Sama Mendesa).
2003 - nominacja dla Anny Sheppard w kategorii najlepsze kostiumy - za kostiumy do filmu "Pianista" Romana Polańskiego (Oscara otrzymała Colleen Atwood za kostiumy do filmu "Chicago" Roba Marshalla).
2003 - nominacja dla Tomasza Bagińskiego w kategorii krótkometrażowy film animowany, za film "Katedra" (Oscara zdobył amerykański film "The Chubbchubbs!" Erica Armstronga).
2005 - nominacja dla filmu "Dzieci z Leningradzkiego" Hanny Polak i Andrzeja Celińskiego w kategorii krótkometrażowy dokument (Oscara zdobył amerykański film "Mighty Times: The Children's March" Roberta Houstona).
2008 - nominacja dla filmu "Katyń" Andrzeja Wajdy w kategorii obraz nieanglojęzyczny (Oscara przyznano za austriacki film "Fałszerze", reż. Stefan Ruzowitzky).
2008 - nominacja dla Janusza Kamińskiego w kategorii najlepsze zdjęcia - za zdjęcia do filmu "Motyl i skafander" Juliana Schnabla (Oscara otrzymał operator Robert Elswit, autor zdjęć do filmu "Aż poleje się krew").
2008 - nominacja dla kanadyjskiego filmu "Madame Tutli-Putli" w kategorii krótkometrażowa animacja; reżyserzy tego filmu to mieszkający w Kanadzie Polak Maciek Szczerbowski i Kanadyjczyk Chris Lavis (Oscara zdobył polsko-brytyjski "Piotruś i wilk", reż. Suzie Templeton).
2010 - film "Królik po berlińsku" w reżyserii Bartka Konopki otrzymał nominację do Oscara w kategorii krótkometrażowy dokument (Oscara przyznano za produkcję amerykańską, "Music by Prudence" w reż. Rogera Rossa Williamsa).
2012 - film "W ciemności" w reżyserii Agnieszki Holland (koprodukcja polsko-niemiecko-kanadyjska) został nominowany do Oscara w kategorii obraz nieanglojęzyczny.
2012 - Janusz Kamiński zdobył nominację do Oscara w kategorii najlepsze zdjęcia, za zdjęcia do filmu Stevena Spielberga "Czas wojny".
PAP, Wikipedia, mat. promocyjne, kk
