Wszystko rozpoczęło sie od słów marszałka Józefa Piłsudskiego. – Stoję przed jakąś dziwaczną trąbą i myślę, że głos mój może się oddzielić ode mnie i pójść gdzieś w świat beze mnie, jego właściciela. Zabawne pomysły mają ludzie – mówił do mikrofonu w roku 1924.
Rok później, 1 lutego 1925 roku w Warszawie, wyemitowano pierwszy, próbny program radiowy, a już 18 sierpnia powstała spółka Polskie Radio. Regularną emisję rozpoczęto 18 kwietnia 1926 roku.
W archiwach radiowych zachował się m.in. głos reportera, który w roku 1938 z mikrofonem w ręku krążył po ulicach Wilna oraz relacja z meczu piłkarskiego pomiędzy Garbarnią Kraków i Ruchem Chorzów z roku 1939. Rok rozpoczęcia wojny to także wystąpienie ministra Becka w Sejmie. – My w Polsce nie znamy pojęcia pokoju za wszelką cenę - mówił przy aplauzie obecnych na sali posłów.
Już kilka miesięcy później, od 1 września radio nadawało komunikaty wojenne.
W pierwszych dniach września zostaje zniszczony nadajnik w Raszynie, ale szybko zaczyna działać radiostacja zapasowa. To ze jej pośrednictwem przemawiał do mieszkańców stolicy prezydent miasta Stefan Starzyński. Ostatni komunikat Polskie Radio nadaje 30 września 1939 roku. Na kilka lat schodzi do podziemia i wraca dopiero podczas Powstania Warszawskiego, jako radio Błyskawica.
Po zakończeni wojny nowe radio zostaje zaangażowane w budowę socjalistycznej rzeczywistości. Wzywa do głosowania „3 x Tak”, a namawia ich do tego ze studia Władysław Gomułka. W pierwszych powojennych latach reporterzy Polskiego Radia obserwują ustawienie kolumny Zygmunta na warszawskie Starówce, otwarcie trasy W-Z, zakończenie budowy Pałacu Kultury i Nauki, odwiedzają też przodowników pracy w ich zakładach.
Rok 1956 to z kolei tragiczne wydarzenia w Poznaniu. Na radiowych falach mówił o nich premier Jozef Cyrankiewicz. – Każdy prowokator czy szaleniec, który odważy się podnieść rękę przeciw władzy ludowej niech będzie pewny, że mu tę rękę władza ludowa odrąbie- powiedział. Ale lata 50., to także zwycięstwo Stanisława Królaka w Wyścigu Pokoju oraz początek festiwalu „Jazz Jamboree”, który otwierał Leopold Tyrmand. Radiowcy testowali też pierwsze egzemplarze samochodu Syrena, które pędziły po torze z prędkością od 85 do 100 kilometrów na godzinę.
Dekadę później Warszawę ogrania istne szaleństwo. Do stolicy przybywają „Rolling Stonesi”. - „Rolingści”, jak nazywają ich czasami w skrócie ich polscy entuzjaści, swoje rytmy wywodzą ze współczesnej muzyki amerykańskich murzynów – mówiła wtedy spikerka Polskiego Radia.
W tym samym roku 1967 Czesław Niemen wydał swoją pierwszą autorską płytę. Tytułowe nagranie „Dziwny jest ten świat” staje się wielkim i ponadczasowym przebojem. Nie wszystkim styl Niemena się jednak podobał. - Tworzy się mit młodziana dziwnie ubranego, udającego dziewczynę, właściwie zupełnie sfeminizowanego wokół którego szaleją zakochane w nim nastolatki – mówili wtedy goście w radiowym studiu.
Rok 1968 to z kolei początek antysemickiej nagonki. - Czy w Polsce są żydowscy nacjonaliści? – pytał towarzysz Władysław Gomułka. Szybko sam sobie odpowiedział, że są. - Tym którzy uważają Izrael za swoją ojczyznę, gotowi jesteśmy wydać emigracyjne paszporty – mówił. W efekcie do wyjazdu z Polski zmuszono ponad 20 tysięcy osób.
Grudzień 1970 to strajki na Wybrzeżu.– Odrzućcie od siebie prowokatorów, nie dajcie posłuchu awanturnikom, bądźcie świadomi powagi sytuacji – mówił Józef Cyrankiewicz, ówczesny premier Polski przed mikrofonami radia. Na szczytach władzy dochodzi jednak do zmian. Na czele partii staje Edward Gierek, który już styczniu 1971 spotyka się ze stoczniowcami z Gdańska. Apeluje o pomoc, lepszą pracę i cierpliwość. Wtedy pada słynne pytanie – "pomożecie?"
Rozpoczyna się epoka Gierka i życie na kredyt. Zakłady pracują pełną parą. Na rynek wchodzi nowa tkanina - bistor. Reporter Polskiego Radia odwiedza łódzkie zakłady „Teofilów” gdzie jest on produkowany. – Garnitury z bistoru są niezwykle praktyczne, bo nie gniotą się, nie trzeba prasować spodni. Poza tym są bardzo trwałe, bo w zasadzie są nie do zniszczenia – zachęcała do ich kupna pracownica Zjednoczenia Przemysłu Odzieżowego.
Gonimy świat we wszystkich dziedzinach. Niedługo potem młodziutki Krystian Zimmerman wygrywa Konkurs Chopinowski w Warszawie. Otwarty zostaje też Dworzec Centralny w Warszawie. Jak z dumą w głosie donosił radiowy reporter, został on oddany do użytku 33 miesiące przed terminem.
Lata osiemdziesiąte to strajki na Wybrzeżu, festiwal Solidarności, nagroda Nobla dla Czesława Miłosza oraz stan wojenny. Reżim jednak dogorywa, dochodzi do obrad Okrągłego Stołu, wyborów i powstania rządu Tadeusza Mazowieckiego. W roku 2004 stajemy się członkiem Unii Europejskiej. Wszystkim tym wydarzeniom towarzyszą mikrofony Polskiego Radia.
Specjalne wydanie Radiowego Domu Kultury przygotowali: Michał Nogaś, Agnieszka Szydłowska i Agnieszka Obszańska we współpracy z Dorotą Błaszczak, Markiem Krynickim oraz Wojciechem Barcikowskim z Archiwum Polskiego Radia.
Zapraszamy do wysłuchania całej audycji. Aby to uczynić wystarczy kliknąć "85 lat w dwie godziny" w boksie "Posłuchaj".
Także w serwisie specjalnym 85 lat Polskiego Radia, znajdą Państwo mnóstwo dokumentów, archiwalnych nagrań i prześledzą historię Radia począwszy od 1925 roku.
(miro)
