Ministerstwo Spraw Wewnętrznych Warszawa, dnia 13 grudnia 1970
Gabinet Ministra
Tajne
Egzemplarz nr 100
INFORMACJA
dotycząca aktualnych wydarzeń w kraju
(wg meldunków nadesłanych w godz. 8.00-17.00)
W niektórych miastach i miejscowościach kraju ujawniono dalsze ulotki /19/ i napisy /39/ o treści wrogiej i antypartyjnej, nawiązujące do regulacji cen. Ulotki takie, pisane w większości odręcznie, znaleziono w Nowym Sączu - 5, we Wrocławiu - 3, w Rudzie Śląskiej, w Bytomiu, Olsztynie, Dębicy Kaszubskiej, Poznaniu, Bydgoszczy, Białymstoku, Ursusie, Włocławku, Żywcu i Sobieszowie - po 1.
W trzech przypadkach autorzy ulotek wzywają do strajków (we Wrocławiu, Sobieszowie i Ursusie), a w czterech - także bezpośrednio atakują przywódców partii i rządu.
Notuje się szereg pojedynczych wypowiedzi sugerujących celowość strajku w związku z regulacją cen.
Wrogie napisy, wykonane farbą i kredą na budynkach, chodnikach i parkanach, ujawniono: w Gorzowie Wielkopolskim - 8, w Warszawie - 8, Kowarach (pow. Jelenia Góra) - 6, Białymstoku - 6, w Poznaniu, Szczecinie i Żyrardowie - po 2, oraz Opolu, Iławie, Gdańsku, Elblągu i Brzezinach - po 1 (napis na budynku pawilonu handlowego w Elblągu, wykonany czerwoną farbą miał wymiary: 10 m na 0,8 m). Podobnie jak w niektórych ulotkach, treść kilku napisów kierowana była przeciwko dostojnikom partyjnym i państwowym.
Sprawcę wykonania 6 napisów na terenie Kowar ustalono i zatrzymano. Jest nim Roman Adaszyński - 24-letni zecer Zakładów Poligraficznych, wykreślony w roku 1969 z partii za bierność.
Ponadto w Sławie (pow. Wschowa) zatrzymano do dyspozycji prokuratora Józefa Gałkowskiego (lat 19), który w stanie nietrzeźwym wypowiadał się w sposób obelżywy o przywódcach partyjnych i rządowych w nawiązaniu do regulacji cen. W Kielcach przejęto dwie przesyłki nadane w Katowicach zawierające fotomontaże z wycinków prasowych i zdjęć przywódców partii i rządu o treści antypartyjnej. 13. bm. 30 robotników, pracujących przy załadunku buraków na stacji PKP Mława, nie przystąpiło do pracy, żądając podwyżki płac. W wyniku rozmów przeprowadzonych z nimi przez pracowników Służby Bezpieczeństwa KP MO w Mławie, robotnicy przystąpili do pracy, pod warunkiem, że w dniu 14 bm. ich żądania zostaną zaspokojone.
W dniu 12 bm. - 30 robotników zatrudnionych przy budowie Zakładów Chemicznych w Bydgoszczy przerwało pracę z powodu małych zarobków. Przyczyną niezadowolenia robotników była niewłaściwa praktyka kierownika budowy w zakresie wystawiania zleceń na pracę, w stosunku do którego będą zastosowane wnioski dyscyplinarne. Po wyjaśnieniu sprawy przez dyrekcję zakładu robotnicy przyrzekli, że w poniedziałek przystąpią do pracy.
***
W dniu 13 bm. w katedrze łódzkiej odbyły się główne uroczystości z okazji 50-lecia istnienia diecezji, w trakcie których wygłosił kazanie kard. Wyszyński. Posługując się aluzyjnie kanwą ewangelii, krytykował władze państwowe w związku z ostatnimi decyzjami w sprawie regulacji cen. W tym kontekście Wyszyński używał sformułowań: "nie krzywdźcie ludzi, nie obdzierajcie ich z ostatniej szmaty, z ostatniej krowy, którą zabieracie rodzinie za jakieś podatki. Dziś jest ciągły konflikt: obywatel - władza, ponieważ nie doszło do zrównania między ludźmi. Przyjdzie jednak czas, gdy rządzenie oznaczać będzie służenie".
(Źr. BEiA UOP, SPIS 154/14 na podst. "Grudzień 1970 w dokumentach MSW", opr. Jerzy Eisler, Warszawa 2000)
