"Lord Jim" - arcydzieło Conrada

Wydany w 1900 roku "Lord Jim" jest uważany za jedno z najwybitniejszych dzieł w twórczości Josepha Conrada. Losy tytułowego bohatera, marynarza, a następnie przywódcy w fikcyjnym państwie Patusan, są dla pisarza przyczynkiem do rozważań na temat honoru i odpowiedzialności.

Ilustracja przedstawiająca dziewiętnastowieczny żaglowiec

Foto: Wikipedia/domena publiczna

Mistrzowska narracja

Wyjątkowym elementem "Lorda Jima" jest skomplikowana konstrukcja powieści. Ujawnia się ona przede wszystkim w złożonej narracji. W powieści występuje aż trzech narratorów: sam Jim, Charlie Marlow oraz narrator wszechwiedzący, pozostający poza światem przedstawionym.

Zdaniem historyka literatury prof. Kazimierza Wyki, Conrad jako pierwszy w historii powieści wprowadził zamierzone podkreślenie różnicy między czasem zdarzeń a czasem narracji.

- Zasadniczą funkcją zmian w perspektywie czasowej i osobach narratorów wydaje się umożliwienie uzyskania pełnego efektu tragicznego – wyjaśniał prof. Zdzisław Najder, dodając, że konstrukcja fabularna powieści przypomina klasyczną tragedię grecką.

Problematyka i wymowa moralna

Conrad stawia przed swoim bohaterem, i jednocześnie przed czytelnikiem, pytania obciążone największym emocjonalnym ładunkiem – o odpowiedzialność za życie własne i innych ludzi, o życie w zgodzie samym z sobą oraz o honor.

- Narrator - współtwórca akcji, główny bohater, oglądany pod różnymi kątami przez kilku obserwatorów, mozolne dochodzenie do prawdy o człowieku i jego postępowaniu, centralny problem winy i zadośćuczynienia, ujęty w kategoriach honoru straconego i odzyskanego, przeciwstawienie wyobraźni i marzenia – oto główne składniki strukturalne "Lorda Jima", najpopularniejszej i, jak sądzę, najświetniejszej książki w dorobku pisarza - pisał Zdzisław Najder w 1972 roku we wstępie do "Wyboru opowiadań" wydanych przez Bibliotekę Narodową.