Książka z roku 1936 do dziś uważana jest za jedną z najwybitniejszych polskich powieści psychologicznych. Co potwierdza także adaptacja filmowa ze wspaniałą rolą Ewy Wiśniewskiej. Bohaterką tej opowieści jest Róża Żabczyńska, córka polskiego emigranta, która młodość spędziła w Rosji. Wszędzie była obca. Na wschodzie nazywano ją "Poljaczką", po powrocie do kraju stała się "kacapką". To do tego odnosi się tytuł "Cudzoziemka". Róża jest cudzoziemką także w innym znaczeniu. Nigdy nie zakorzeniła się w swoim własnym życiu. Mimo że 40 lat przeżyła w małżeństwie, nie przestała wspominać młodzieńczej miłości. Za swoje powołanie uważała muzykę, ale nie udało jej się nic osiągnąć w tej dziedzinie. Żyje zatem zgorzkniała, w poczuciu niespełnienia, zadręczając swoje otoczenie. Ofiarą tej sytuacji jest przede wszystkim jej mąż, którego Róża obwinia o śmierć kilkuletniego syna. Dopiero w obliczu śmierci bohaterka zaczyna rozumieć, że popełniła wiele błędów, a już nie ma czasu, by je naprawić.