Żołnierze Wyklęci – historia Polski, której miało nie być

Tej historii miało nie być. Wspólnym losem Żołnierzy Wyklętych stały się: represje, bezlitosne przesłuchania, długotrwałe uwięzienie, w końcu wyrok śmierci. Walczących z komunistami mordowano także bez wyroku, w latach wykraczających poza umowną cezurę powojennej działalności Polskiego Podziemia Niepodległościowego. Istniało wiele komórek organizacyjnych bezpieki mających likwidować Wyklętych. Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego (KBW) był jedną z nich.

Oficerowie Brygady Świętokrzyskiej NSZ (fot. ze zbiorów Elżbiety Berus-Tomaszewskiej)

Foto: (fot. ze zbiorów Elżbiety Berus-Tomaszewskiej)

Plakat propagandowy Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego (fot. ze zbiorów Elżbiety Berus-Tomaszewskiej)

Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych jest młodym polskim świętem, po raz pierwszy obchodzono je 1 marca 2011 roku; wpisało się ono wtedy w sześćdziesiątą rocznicę zamordowania dowództwa Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość. Wyroki śmierci na siedmiu Wyklętych wykonano w więzieniu na warszawskim Mokotowie, 1 marca 1951 roku. Datę tę wskazał Janusz Kurtyka, drugi prezes w historii Instytutu Pamięci Narodowej.

Pracę "odpamiętywania" bohaterów Polskiego Podziemia Niepodległościowego przypomina, w skrótowej formie, audycja z udziałem profesora historii Jana Żaryna. Jest to archiwalne nagranie z 2011 roku.

"Jest mi smutno, że muszę umierać. Powiedzcie mojej babci, że zachowałam się jak trzeba". Te słowa z pamiętnika Inki, legendarnej już bohaterki antykomunistycznego Podziemia, rozpoczynają drugą z prezentowanych audycji, program wyemitowany na antenie Polskiego Radia w 2014 roku. W nagraniu tym usłyszeć można wspomnienia innej bohaterki walczącej w Podziemiu – Lidii Lwow-Eberle.

Ze specjalnego serwisu historycznego Polskiego Radia poświęconego Żołnierzom Wyklętym pochodzi natomiast krótkie wspomnienie aresztowania i przesłuchiwań przez bezpiekę Franciszka Wawrzyniaka, jednego z założycieli Konspiracyjnego Związku Młodzieży Wielkopolskiej.