Poruszająca melodia mazurka

Józef Wybicki ułożył słowa pod dźwięki ludowego mazurka, nieznanego kompozytora. Ta melodia mazura była popularna wtedy na terenach byłej Polski.

Historia "Mazurka Dąbrowskiego" zaczyna się w 1797 roku we włoskim miasteczku Reggio Emilia.

– To tu w dniach od 16 do 19 lipca, zaraz po przybyciu na miejsce, na pierwszy widok Wojska Polskiego, jak wspominał sam gen. Dąbrowski, Józef Wybicki pisze swoją pieśń. Napoleon miał "Marsyliankę", która warta była dla niego 100 pułków artylerii. Podobną bojową pieśń chciał mieć dla swoich legionistów Dąbrowski – mówił Wojciech Trojanowski, reporter Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa w  audycji z 1972 roku.

Utwór nosił wówczas nazwę "Pieśń Legionów Polskich we Włoszech" i był poświęcony ich organizatorowi i dowódcy - gen. Janowi Henrykowi Dąbrowskiemu. Wybicki ułożył słowa pod dźwięki ludowego mazurka, nieznanego autora. Polski nie było wówczas na mapie Europy i nikt o niej nie myślał w dalekich Włoszech. Właśnie w takich okolicznościach powstała pieśń, która mówi: "jeszcze Polska nie zginęła, kiedy my żyjemy".

Pytanie o autora muzyki przez wiele lat było bardzo często stawiane przez badaczy historii i muzykologów. Kuszącą była teoria, że kompozytorem melodii był książę Michał Kleofas Ogiński, wybitny kompozytor, twórca słynnego poloneza "Pożegnanie z ojczyzną". Jednak ta teza nie znalazła potwierdzenia.

"Mazurek Dąbrowskiego" przeczy tradycyjnemu myśleniu o hymnie państwowym. Z reguły hymny są powolne i poważne, a hymn Polski jest skocznym, punktowanym mazurem. Ale to on wygrał w 1927 roku z klasycznym przykładem utworu hymnicznego, który wtedy był "najgroźniejszym" kontrkandydatem "Mazurka Dąbrowskiego", czyli z "Rotą" Feliksa Nowowiejskiego do słów Marii Konopnickiej.