Historia

Michał Korybut-Wiśniowiecki – strachliwy wojownik, nieumiejętny król

Ostatnia aktualizacja: 19.06.2023 05:30
- Miał naturę starca - mówił o Korybucie-Wiśniowieckim historyk dr Jan Sałkowski. - Kiedy działy się jakieś ważne wydarzenia i miał pobudzać ducha bojowego swojej armii, to robił wszystko, żeby bitwy odbywały się bez jego udziału.
Michał Korybut Wiśniowiecki, rysunek Jana Matejki
Michał Korybut Wiśniowiecki, rysunek Jana MatejkiFoto: Wikimedia Commons/domena publiczna

Po złożeniu przez Jana Kazimierza korony, do tronu Rzeczpospolitej było wielu kandydatów: Filip Wilhelm, Ludwik XII Kondeusz, car rosyjski Aleksy Michajłowicz Romanow czy nawet książęta włoscy. Ostatecznie, 19 czerwca 1669 roku na króla Polski został wybrany Michał Korybut-Wiśniowiecki. Panował do 1673 roku.

- Został królem głosami szlachty nastawionej przeciwko senatorom – mówiła prof. Teresa Chynczewska-Hennel w audycji z cyklu "Historia Polski". - Miał być dla szlachty gwarantem jej złotej wolności.


Posłuchaj
06:44 korybut_historia polski.mp3 O panowaniu Michała Korybuta-Wiśniowieckiego mówi historyk prof. Teresa Chynczewska-Hennel w audycji z cyklu "Historia Polski". (PR 29.09.2003)

Malkontenci przeciwko nowemu królowi

Wówczas w Rzeczypospolitej zwalczały się dwa stronnictwa: malkontenci i regaliści. Malkontentami nazywano stronnictwo profrancuskie. Należeli do nich między innymi: prymas Mikołaj Prażmowski, hetman wielki koronny Jan Sobieski czy Andrzej Morsztyn.

Mimo że szlachta wybrała Korybuta na króla, decyzja ta musiała zostać ukonstytuowana przez sejm. To właśnie malkontenci doprowadzili do zerwania sejmu koronacyjnego. Ostatecznie udało się jednak ponownie zwołać sejm i koronować Michała Korybuta-Wiśniowieckiego. Uroczystość miała miejsce 29 września 1669 w Krakowie. Wkrótce królowi została też wybrana żona – austriacka księżniczka, Eleonora.

Pokój w Buczaczu

Rzeczpospolita w okresie panowania Michała Korybuta-Wiśniowieckiego była w tragicznym stanie. Jeszcze nie zdążyła otrząsnąć się po potopie szwedzkim, a już została najechana przez Turków. Ci, zaatakowali w momencie, kiedy Korybut nie był w stanie zwołać armii, która mogłaby stawić jakikolwiek opór.

- W granice Rzeczpospolitej w 1671 roku wylała się potężna armia turecka – mówił dr Jan Sałkowski. - Turcy zajęli Podole, resztki pozostałej przy Polsce Ukrainy i nie zamierzali stąd ustąpić.

Król, przestraszywszy się tureckiej potęgi, oddał województwa podolskie, bracławskie i południową część Kijowszczyzny i zgodził się płacić haracz w wysokości 22 000 talarów rocznie w zamian za pokój. Rzeczpospolita stała się na krótko teoretycznie państwem zależnym od imperium osmańskiego. - Polska musiała podpisać haniebny układ w Buczaczu – zaznaczał dr Jan Sałkowski. - Mieliśmy płacić co roku haracz na rzecz Turków.

Kres panowania

Sejm nie przyjął założeń traktatu, a w 1673 roku armia polska pod wodzą hetmana Jana Sobieskiego pokonała Turków pod Chocimiem. To ostatecznie podważyło jakiekolwiek ustalenia traktatowe, a pośrednio stało się przyczyną późniejszego wyboru Sobieskiego na króla.

- Pomiędzy szlachtą doszło do głębokich podziałów - podkreślał dr Sałkowski. - Obarczano króla odpowiedzialnością za to wszystko, co się stało. Król wiązał się wyraźnie z Austrią, a każdy związek z Austrią oznaczał konflikt z Turcją. W tej sytuacji doszło nawet do zawiązania konfederacji przeciwko królowi, która miała usunąć go z tronu. Król nie zgodził się na abdykację. Los zadecydował jednak i za szlachtę, i za samego króla.

Michał Korybut-Wiśniowiecki zapadł na zatrucie żołądkowe i zmarł w pałacu arcybiskupim we Lwowie 10 listopada 1673 w wieku 33 lat.


Posłuchaj
14:24 szkolna encyklopedia świata.mp3 Król strachliwy i nieumiejętny – o Michale Korybucie-Wiśniowieckim mówi historyk dr Jan Sałkowski, audycja Ewy Baranowskiej z cyklu "Szkolna encyklopedia świata". (PR 23.04.1997)

 

Czytaj także

Jan III Sobieski, zwycięzca spod Wiednia

Ostatnia aktualizacja: 21.05.2023 05:45
21 maja 1674 roku na sejmie elekcyjnym hetman wielki koronny Jan Sobieski wybrany został królem Polski. Był wybitnym dowódcą, pogromcą Tatarów i Turków, mężem pięknej Marysieńki, pisarzem, bibliofilem, erudytą i mecenasem sztuki.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Jan Matejko. Malarz dziejów narodu polskiego

Ostatnia aktualizacja: 24.06.2023 05:45
– To był człowiek, który tworzył nerwami. Wlewał w siebie litrami czarną kawę, odpalał papierosa od papierosa – mówiła o malarzu dr Maria Przemycka-Zielińska, kustosz Dworu Matejki w Krzesławicach.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Hołdy pruskie – wielki moment złotej epoki zygmuntowskiej

Ostatnia aktualizacja: 19.07.2013 06:00
Każdy nowo wybrany wielki mistrz zakonu krzyżackiego jako książę Królestwa Polskiego miał obowiązek złożyć hołd lenny królowi Polski, w ciągu 6 miesięcy po swoim obiorze.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Tadeusz Reytan – obrońca honoru Rzeczypospolitej

Ostatnia aktualizacja: 08.08.2023 05:35
- Tadeusz Reytan odebrał sobie życie w 1780 roku w majątku Hruszówka koło Nowogródka. Samobójcę pochowano w zakątku ogrodu, bodaj nawet bez nagrobka. 150 lat później mój wuj, Henryk Grabowski wystawił ładną, neogotycką kaplicę i złożył w krypcie odnalezione szczątki swego przodka – opowiadał prof. Stefan Kieniewicz, historyk.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Kamieniec Podolski – przedmurze chrześcijaństwa

Ostatnia aktualizacja: 18.08.2023 05:44
18 sierpnia 1672 roku wojska tureckie rozpoczęły oblężenie Kamieńca Podolskiego, najpotężniejszej warowni Rzeczpospolitej na kresach wschodnich, która w ciągu 200 lat oparła się 40 najazdom tureckim.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Jan Andrzej Morsztyn - frywolny wieszcz baroku

Ostatnia aktualizacja: 08.01.2016 06:03
Liryka Morsztyna jest finezyjnym flirtem bez większego sentymentu, a celność jego fraszek jest niezrównana. Julian Krzyżanowski pisał, że cechuje je jaskrawy erotyzm, niejednokrotnie wyuzdany, ale szelmowsko dowcipny. Aleksander Brückner, że zmysłowość i lubieżność rozpasały się w nich do naga.
rozwiń zwiń