Fryderyk II Wielki – zbudował pruską potęgę

– Stworzył sobie koncepcję króla, który włada państwem, państwo żyje dla króla, a on dla państwa – mówił o Fryderyku II i jego życiowej filozofii historyk dr Krzysztof Bauer.

Fragment portretu Fryderyka II Wielkiego, aut. Wilhelm Camphausen (1870 rok), Wikipedia/dp

17 sierpnia 1786 w Poczdamie zmarł Fryderyk II Wielki, król Prus w latach 1740-1786.
Konflikt pokoleń

Urodził się 24 stycznia 1712 w Berlinie. Ojciec bardziej niż o gruntowne wykształcenie humanistyczne dbał o męskie rozrywki. Syn podobno cały czas musiał nosić mundur. Takie koszarowe wychowanie bez wątpienia wpłynęło na ukształtowanie poglądów Fryderyka II.

Nz: Fryderyk II Wielki z Wolterem i filozofami w pałacu Sanssouci, aut. Adolph Menzel (XIX wiek), Wikipedia/dp

Fryderyk usilnie dążył jednak do odcięcia się od wymagającego ojca i postanowił uciec z dworu. Ucieczka się nie powiodła, a rozwścieczony król postanowił potraktować uciekinierów jako dezerterów i osadził ich w twierdzy w Kostrzynie nad Odrą. Księciu groziła nawet kara śmierci. Dopiero po ślubie Fryderyka II relacje ojca i syna poprawiły się.

Pruski imperializm
Kiedy 31 maja 1740 umiera Fryderyk Wilhelm I jego 28-letni syn zasiada na tronie. Nowy król od razu okazuje się wytrawnym graczem politycznym, którego celem staje się rozbudowanie potęgi Prus.
– Skutki polityki Fryderyka II niewątpliwie odczuwali Europejczycy aż po koniec II wojny światowej – podkreślał dr Jan Sałkowski w aud. Andrzeja Sowy "Na historycznej wokandzie" z 2000 roku. – To właśnie ojciec Fryderyka, Fryderyk Wilhelm I zaszczepił w Prusach ducha militaryzmu. Jego syn tego ducha udoskonalił, przebudował państwo, zerwał z zasadami legalizmu w polityce zewnętrznej.
Fryderyk II uważał, że celem państwa jest podbój. Założenie to doskonale realizował będąc jednym z inicjatorów rozbiorów Polski.
– Był to człowiek niesamowitej sile rozumu i nieprawdopodobnej woli – podkreślał dr Krzysztof Bauer. – Ta wola i energia stawiały go wśród ludzi najwyższego rzędu w ówczesnej Europie. Okoliczność, że z punktu widzenia polskiego jest on zwyczajnym grabieżcą i prześladowcą polskości, a głównie handlu polskiego, ale z punktu widzenia interesów państwa, w którego imieniu rządził odczytuje się to bardzo pozytywnie.

Fryderyk II Wielki daje koncert na flecie w pałacu Sanssouci, aut. Adolph Menzel (ok. 1852 rok), źr. Alte Nationalgalerie, Wikipedia/dp

Filozoujący król

Mimo starań ojca Fryderyka II, aby odciągnąć syna od fascynacji filozofią, muzyką i kulturą francuską ten upodobał sobie spotkania w gronie wybitnych intelektualistów.

Przez całe życie mówił po francusku, otaczał się także ludźmi pochodzącymi z Francji, co determinowało bez wątpienia jego zainteresowanie kulturą i filozofią właśnie francuską, która wówczas wiodła prym w Europie. – Filozofia była autentyczną dziedziną jego zainteresowania – mówił dr Krzysztof Bauer.

Sam również pisał muzykę, tworzył poezję, filozofował. Jako pierwszy podjął się napisania historii Prus. – Na tle oświeconych władców Europy XVIII-wiecznej Fryderyk II rysuje się jako postać bez wątpienia wyjątkowa – zaznaczał dr Krzysztof Bauer. – Nie dorównywał mu nikt. Przyciągał uwagę całej Europy.
Posłuchaj audycji i dyskusji historyków na temat działalności politycznej i filozoficznej Fryderyka II Wielkiego.

mb