Maria Stuart – nieszczęsna królowa Szkotów

Trzykrotnie wychodziła za mąż, żadnego z jej małżeństw nie można uznać za szczęśliwe. Jej niepowodzenia na polu uczuciowym można porównać tylko z porażkami na płaszczyźnie politycznej.

Pośmiertny portret Marii Stuart w niewoli, źr. Wikimedia Commons

478 lat temu, 14 grudnia 1542 roku Maria I Stuart została wybrana na królową Szkotów.

Maria odziedziczyła szkocką koronę bardzo wcześnie: jej ojciec - Jakub V - zmarł tydzień po jej narodzinach. Władzę w imieniu niemowlęcia sprawował regent - hrabia James Hamillton. Losy dziecka stały się przedmiotem politycznej gry.

Ucieczka do Francji

- Król angielski Henryk VIII ubiegał się o jej rękę dla swego nieletniego syna Edwarda i żądał przysłania niemowlęcej narzeczonej do Anglii. Matka Marii w obawie, by nie zgładził córki i nie zawładnął tronem szkockim, ukrywała się z dzieckiem, co doprowadziło niemal do wybuchu wojny - słyszymy w audycji Zofii Rakowieckiej z cyklu "Sławne romanse".

Matka Marii - Marii de Guise - wywozi córkę do swojej ojczystej Francji. Tam dziewczynka została przeznaczona następcy francuskiego tronu - Franciszkowi. W 1558 roku para pobrała się.

Posłuchaj

18:42 maria stuart, henryk darnley i botwel.mp3 Audycja z cyklu "Sławne Romanse" Zofii Rakowieckiej poświęcona związkom Marii Stuart .(PR, 15.021972)

 

Początki konfliktu z Elżbietą I

W tym samym roku tron angielski objęła kuzynka Marii - Elżbieta I. Królowa Szkotów od wstąpienia kuzynki na tron posługiwała się tytułem królowej angielskiej, jako wnuczka króla uważała bowiem, że ma większe prawa do korony, niż urodzona ze związku Henryka VIII z Anną Boleyn Elżbieta.

Nieszczęśliwe małżeństwo

Sielanka we Francji nie trwała długo. Franciszek II zmarł dwa lata po ślubie. Maria zdecydowała się na powrót do Szkocji. Szkockim możnowładcom zależało na wydaniu za mąż Marii. Tak się stało: królowa poślubiła Henryka Stuarta, hrabiego Darnley - potomka panującego w Anglii rodu Tudorów - co wywołało wściekłość Elżbiety I, ponieważ umacniało pretensje Szkotki do tronu angielskiego. Owocem tego związku był Jakub Stuart, późniejszy król Szkocji i Anglii, który przyszedł na świat 19 czerwca 1566 roku.

Katolickiego Darnleya nie zaakceptowali protestanccy szkoccy panowie. Wybuchł otwarty bunt, na czele którego stanął przyrodni brat Marii - hrabia Moray. Bunt udało się stłumić. Sytuacja w kraju uspokiła się, czego nie można powiedzieć o małżeństwie królowej.

- Darnley okazał się butnym zarozumialcem, traktował ją jak podwładną, wtrącał się despotycznie do spraw państwowych - słyszymy w audycji z 1972 roku.

Związek, który przyniósł królowej zgubę

Odsunięty przez zniecierpliwioną żonę od władzy, Darnley dołączył do kolejnego spisku przeciw monarchini. Na jej oczach zostaje zamordowany jej zaufany doradca, David Rizzio. Sama królowa trafiła do niewoli. Ucieka i z pomocą innego zausznika - hrabiego Bothwella - rozprawia się z buntownikami.

Już wówczas między tym dwojgiem zrodziło się uczucie, które sprowadzi na Marię zagładę. Wkrótce w zamachu bombowym ginie Darnley, zaś Bothwell zmusza szkockich lordów do pozwolenia królowej na ślub z hrabią. 15 maja 1567 roku Maria wyszła za Bothwella. Związek budził sprzeciw szkockiego społeczeństwa i wybuchł kolejny bunt. Pokonany mąż królowej uszedł do Danii, ona sama ponownie została uwięziona.

Ucieczka, uwięzienie i śmierć

Marii udało się uciec z kraju. Udała się do rządzonej przez Elżbietę Anglii. Miejsce wygnania wybrała najgorzej, jak tylko mogła. Elżbieta widziała w Marii zagrożenie dla swojej władzy. Angielska królowa obawiała się, że katolicka opozycja będzie chciała wykorzystać ten fakt, i dążyć będzie do obalenia anglikańskiej monarchini i osadzenia na tronie Marii - wyznawczyni katolicyzmu. Elżbieta przez dwadzieścia lat więziła kuzynkę, by w końcu wydać na nią wyrok śmierci za rzekomy udział w spisku dążącym do obalenia córki Henryka VIII. Maria zginęła na szafocie 8 lutego 1587 roku.

bm