Historia

Manifest październikowy - powiew demokracji w Rosji

Ostatnia aktualizacja: 30.10.2021 05:30
Dokument przyznający swobody i prawa obywatelskie w carskiej Rosji spowodował lawinę, która w ciągu kilkunastu lat zmiotła carat i doprowadziła do władzy bolszewików.
Nagłówek oficjalnego tekstu manifestu październikowego fot. Wikimedia Commonsdomena publiczna
Nagłówek oficjalnego tekstu manifestu październikowego fot. Wikimedia Commons/domena publiczna

116 lat temu, 30 października 1905 Mikołaj II wydał manifest październikowy. Na mocy liberalnych rozwiązań ustrojowych powołano m.in. Dumę Państwową.

Ostatni car Rosji, przeciwnik reform, chciał pozostawić samowładztwo Romanowów w nienaruszonym stanie. Do ustępstw zmusiły go dwa wielkie wydarzenia, które w trakcie jego panowania wstrząsnęły monarchią. Wojna rosyjsko-japońska i rewolucja 1905 roku.

Wydarzenia zbiegły się w czasie i wywarły ogromny wpływ na bieg dziejów Rosji i Europy. Ogrom spraw przerósł Mikołaja II. Klęska w wojnie z Japonią i wybuch strajku powszechnego w październiku 1905 roku postawił cara przed wyborem – zagłada monarchii i państwa albo ustępstwa wobec wrzącego społeczeństwa.

Pod wpływem doradcy Siergieja Wittego Mikołaj II wydał 30 października 1905 manifest. Dokument mówił o wolności, nietykalności osobistej, prawie do zgromadzeń i stowarzyszeń oraz rozszerzeniu prawa wyborczego. Powołana została Duma Państwowa - instytucja przedstawicielska z kompetencjami ustawodawczymi.

- To była naturalna ewolucja od systemu absolutnego do systemu demokratycznego. Manifest październikowy przyniósł też swobodę wypowiedzi. Od tego czasu w Rosji zaczyna się ogromna dyskusja na temat kondycji społeczeństwa i sytuacji politycznej. Jednym z efektów są wydarzenia 1917 roku – mówił na antenie Polskiego Radia historyk prof. Paweł Wieczorkiewicz.

Ruszyła lawina, której nie dało się zatrzymać. Kilkanaście lat później Rewolucja Październikowa zmiotła carat, a władzę w Rosji przejęli bolszewicy.

Posłuchaj biografii ostatniego cara Rosji Mikołaja II w audycji z cyklu "Postacie XX wieku".


Posłuchaj
29:56 car mikołaj ii___105_96_iv_tr_0-0_10437856a5a6dc8e[00].mp3 Mikołaj II - audycja z cyklu "Postacie XX wieku". (PR, 7.01.1996)

 


Czytaj także

Terror bolszewików. Krwawa rozprawa z carską rodziną Romanowów

Ostatnia aktualizacja: 17.07.2023 05:50
- Miało to charakter samosądu. Rzeczą okrutną, straszną było to, w jaki sposób potraktowano nie tylko cara Mikołaja II, ale całą rodzinę Romanowów. Każdy, kto wpadł w ręce bolszewików, był mordowany w sposób bestialski - mówił prof. Paweł Wieczorkiewicz.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Mikołaj II Romanow. Car, który nie sprostał swoim czasom

Ostatnia aktualizacja: 15.03.2024 05:30
- Rosja w tym bardzo szczególnym okresie, tak dramatycznym, tak brzemiennym w konsekwencje potrzebowała samowładcy o silnej osobowości - wyjaśniał prof. Leszek Jaśkiewicz. - Mikołaj nią nie dysponował.
rozwiń zwiń