Historia

Ferdynand Goetel. Badacz zbrodni katyńskiej

Ostatnia aktualizacja: 15.05.2024 05:50
"Jestem dzieckiem okresu, kiedy to ludzie i ich idee, i zamysły ruszyły naprzód w zawrotnym tempie. Wiele hipotez, doktryn i haseł, które w mojej młodości uchodziły za rewolucyjne, zostało obalonych, a nawet skompromitowanych" – pisał Ferdynand Goetel w swoich wspomnieniach.
Ferdynand Goetel
Ferdynand GoetelFoto: Forum

15 maja 1890 roku urodził się Ferdynand Goetel, jeden z najwybitniejszych i najpopularniejszych twórców 20-lecia międzywojennego, badacz zbrodni katyńskiej.


Posłuchaj
57:48 ferdynand goetel___947_10_ii_tr_0-0_100294482b389786[00].mp3 Ferdynand Goetel - biografia pisarza w audycji z cyklu "Sezon na Dwójkę". (PR, 22.12.2010)

 

Goetel żył w czterech epokach. Swoją działalność zaczynał w okresie "Młodej Polski". Na początku I wojny światowej został internowany przez Rosjan i zesłany do dalekiego Taszkientu. Tam na własne oczy zobaczył, na czym polega rewolucja bolszewicka i czym staje się komunizm.

ZBRODNIA KATYŃSKA - ZOBACZ SERWIS SPECJALNY:
Zbrodnia Katynska_1200x660 e (1).png

Zmuszony do wstąpienia w szeregi armii rosyjskiej, zbiegł i przez Indie powrócił do Polski. Przeżycia z ogarniętej rewolucją Rosji znalazły swój wyraz w książce "Przez płonący wschód".

Po powrocie do kraju stał się świadkiem odradzającej się po latach niewoli ojczyzny. Sympatyzował z Józefem Piłsudskim. W międzywojniu stał się sławnym pisarzem. Jego utwory, powieści i nowele były znane w całej Europie. Prowadził też polski oddział PEN Clubu i pełnił funkcję przewodniczącego Związku Zawodowego Literatów Polskich.

Po wybuchu II wojny światowej Ferdynand Goetel pozostał w kraju. W Warszawie, w trudnych warunkach okupacji hitlerowskiej, udzielał wszechstronnej pomocy całemu środowisku literackiemu. Zaangażował się też w działalność podziemną. Wraz z Wilamem Horzycą prowadził konspiracyjne pismo "Nurt".

W 1943 roku z ramienia Czerwonego Krzyża wziął udział w niemieckiej misji do Katynia. To świadectwo ciążyło na nim do końca życia. Nie miał wątpliwości, otwarcie pisał i mówił o Sowietach jako sprawcach zbrodni.

Po wkroczeniu Armii Czerwonej na ziemie Polski stał się niewygodnym świadkiem zbrodni katyńskiej. Prześladowany przez władze komunistyczne musiał uciekać z kraju i do końca życia mieszkał na emigracji. Twórczość i nazwisko Ferdynanda Goetla objęto najściślejszymi zapisami cenzury. Przedwojenne publikacje pisarza wznowiono dopiero po 1989 roku.

 mjm

Czytaj także

Józef Mackiewicz odsłania kulisy mordu katyńskiego

Ostatnia aktualizacja: 25.04.2015 16:13
Dziewiętnasty tom Dzieł Józefa Mackiewicza – pierwszą książkę o zbrodni katyńskiej, czytał na antenie Radiowej Jedynki Krzysztof Gosztyła.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Kazimierz Skarżyński. Autor pierwszego raportu o Katyniu

Ostatnia aktualizacja: 10.06.2024 05:45
10 czerwca 1962 roku zmarł Kazimierz Skarżyński, Sekretarz Generalny Polskiego Czerwonego Krzyża w czasie II wojny światowej i autor pierwszego raportu o zbrodni katyńskiej.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Komisja Maddena. Amerykańskie śledztwo w sprawie Katynia

Ostatnia aktualizacja: 22.12.2023 14:20
22 grudnia 1952 roku w Stanach Zjednoczonych opublikowano raport powołanej przez kongres USA Specjalnej Komisji Śledczej do Zbadania Faktów, Dowodów i Okoliczności Mordu w Lesie Katyńskim. Stwierdzono w nim, że za śmiercią tysięcy polskich oficerów stało sowieckie NKWD. Ale dotarcie do prawdy nie było łatwe.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Stanisław Swianiewicz. Cudem ocalały świadek Katynia

Ostatnia aktualizacja: 22.05.2024 06:00
"Ten pobyt w pobliżu lasku katyńskiego zaciążył na całym moim późniejszym życiu. Od czasu, gdy w 1943 roku prawda o Katyniu stała się jasna, miałem ciągle poczucie, że jeżeli Opatrzność wyratowała mnie jedynego z czterech z górą tysięcy oficerów kozielskich więzionych na stracenie i pozwoliła osiągnąć świat ludzi wolnych, to wynika stąd, że ciąży na mnie jakiś obowiązek" - pisał Stanisław Swianiewicz w książce "W cieniu Katynia", uważanej za jeden z najważniejszych dokumentów na temat rosyjskiej zbrodni.
rozwiń zwiń