Historia

Józef Hauke-Bosak. Powinowaty cara, powstaniec styczniowy

Ostatnia aktualizacja: 21.01.2024 05:45
21 stycznia 1871 roku zmarł generał hrabia Józef Hauke-Bosak, jeden z najzdolniejszych dowódców powstania styczniowego.
Józef Hauke-Bosak, źr. Wikimedia Commonsdp
Józef Hauke-Bosak, źr. Wikimedia Commons/dp

Przyszedł na świat jako syn oficera wojsk Księstwa Warszawskiego, a następnie carskiego generała. Urodził się 19 marca 1834. Jego rodzina pochodziła z Flamandii, ale od trzech pokoleń zamieszkiwała ziemie polskie. Haukowie byli spowinowaceni z Battenbergami, którzy obecnie zasiadają na brytyjskim tronie (Filip, książę-małżonek królowej Elżbiety nosi nazwisko Mountbatten, zanglicyzowaną wersję nazwiska Battenberg) i carem Aleksandrem II.

Koneksje rodzinne i wojskowy dryl, do którego przywykł tak w domu rodzinnym, jak w Korpusie Kadetów i Korpusie Paziów, spowodowały, że Hauke szybko awansował w hierarchii carskiej armii.

Z ideą walki o niepodległość spotkał się w Paryżu, gdzie przebywał jako wysłannik cara Aleksandra. W stolicy Francji poznał przyjaciół swojego ojca z czasów legionowych. To oni zaszczepili w nim prawdopodobnie myśl o odrodzonej, niepodległej Polsce. Po powrocie do Petersburga związał się z konspiracyjną grupą polskich oficerów. Następnie, na własne życzenie, został skierowany na Kaukaz.

- Są przypuszczenia, że skierował się tam po to, żeby lepiej przyjrzeć się walce w trudnym terenie, żeby zrozumieć mechanizm walki z armią carską. Chociaż w trakcie powstania wchodził na teren sobie nieznany, to poruszał się w tym terenie, zwłaszcza Gór Świętokrzyskich, pagórkowatym, zalesionym, podobnym do kaukaskiego, bardzo sprawnie - mówił historyk wojskowości, płk Leonard Ratajczyk, gość audycji Krystyny Żebrowskiej z cyklu "Radiowe portrety Polaków".


Posłuchaj
16:25 Hauke-Bosak.mp3 Audycja Krystyny Żebrowskiej z cyklu "Radiowe portrety Polaków" poświęcona postaci gen. Józefa Hauke-Bosaka. (PR, 5.12.1979)

 

Podczas walk powstańczych Hauke, zainspirowany herbem rodowym, przybrał pseudonim Bosak. Jego partyzantka odnosiła liczne sukcesy w walkach z Rosjanami. Przyczyniło się do tego wsparcie ze strony ludności chłopskiej, jakie dowódca zapewnił sobie wprowadzaniem w życie dekretów uwłaszczeniowych. Bosak sformował II Korpus Krakowski, który operował na terenie województw krakowskiego, sandomierskiego i kaliskiego. Dobra passa skończyła się pod Opatowem, 21 lutego 1864, gdzie jego jednostki zostały rozbite.

Po upadku powstania styczniowego udał się na emigrację. Człowiek, który niemal całe życie spędził z bronią w ręku, także na Zachodzie nie odłożył szabli. U boku Garibaldiego brał udział w wojnie francusko-pruskiej po stronie Francji. Tam w końcu, na polu bitwy, dopadła go śmierć.

bm


Zobacz więcej na temat: Powstanie Styczniowe
Czytaj także

Romuald Traugutt. Dyktator z misją

Ostatnia aktualizacja: 17.10.2023 05:40
– Łączył ogromną religijność z poświęceniem dla ojczyzny. Taki obraz przywódcy powstania styczniowego przekazywali wszyscy jego współpracownicy – mówił historyk prof. Andrzej Szwarc. 17 października 1863 roku Romuald Traugutt objął urząd dyktatora powstania styczniowego. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Powstanie styczniowe. Zwycięstwo ducha

Ostatnia aktualizacja: 22.01.2024 06:00
- Wybuch powstania jest zawsze aktem desperacji, oznacza, że wyczerpano wszelkie inne możliwe środki walki politycznej o własny byt narodowy, a sytuacja, w której naród się znajduje, jest po prostu nieakceptowalna - mówi historyk prof. Michał Klimecki. 161 lat temu, 22 stycznia 1863 roku, rozpoczęło się powstanie styczniowe, największy zryw narodowowyzwoleńczy przeciwko rosyjskiemu zaborcy. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Stefan Bobrowski - bohater tragiczny

Ostatnia aktualizacja: 17.01.2020 06:07
"Quem di diligunt, adolescens moritur", czyli Wybrańcy bogów umierają młodo - to łacińskie powiedzenie jak ulał pasuje do Stefana Bobrowskiego, jednego z przywódców powstania styczniowego.
rozwiń zwiń