- Na początku kościół nie docenił wystąpienia Lutra z 1517 roku. Kościół był przyzwyczajony do tego, że zakonnicy wysuwali rozmaite śmiałe poglądy – mówił prof. Lech Szczucki w audycji "Sobór trydencki i reformacja" z 1995 roku.
Jednak zapoczątkowana przez niemieckiego zakonnika Marcina Lutra Reformacja zyskała wielu zwolenników w Europie. Pierwszym papieżem, który zdał sobie sprawę z zagrożenia rozłamu chrześcijaństwa w Europie Zachodniej był Paweł III. Początkowo powziął pokojowe kroki wobec protestantów. W Regensburgu w 1541 roku zorganizował debatę, która miała zbliżyć do siebie katolików i protestantów.
Stronę katolicką reprezentował kardynał Gaspare Contalini, a protestancką - teolog Filip Melanchthon. Dyskutanci w niektórych kwestiach dogmatycznych doszli do porozumienia, jednak nie spotkało się to z aprobatą papieża i Marcina Lutra. Ta dyskusja dobitnie pokazała, jak głęboki jest podział pomiędzy katolikami a protestantami.
Zwołanie soboru
Paweł III zastanawiał się, w jaki sposób Kościół Katolicki mógłby przeciwdziałać Reformacji. By ustalić metody działania, zwołał w 1545 roku sobór powszechny we włoskim mieście Trydent.
Kto wziął udział w tym soborze? Dowiedz się z tego z audycji "Sobór trydencki i reformacja".
09:15 Prof. Lech Szczucki opowiadał o soborze trydenckim w audycji Elizy Bojarskiej pt. "Sobór trydencki i reformacja". (PR, 12.12.1995) Prof. Lech Szczucki opowiadał o soborze trydenckim w audycji Elizy Bojarskiej pt. "Sobór trydencki i reformacja". (PR, 12.12.1995)
W stosunku do rozwiązywania problemów istniały dwa podejścia. Orientacja teologiczna nawiązywała do średniowiecznej scholastyki polegającą na racjonalizowaniu prawd wiary. Orientacja tematyczna skierowała się ku problematyce Reformacji. Poszczególne sesje obrad odbywały się do 1563 roku za panowania trzech papieży: Pawła III, Juliusza III i Piusa IV.
Zerwanie z predestynacją
Do najważniejszych rozstrzygnięć soboru trydenckiego należy ustalenie dekretu o usprawiedliwieniu, czyli o sposobie osiągania Zbawienia. By ogłosić ten dekret, ojcowie soborowi szczegółowo zbadali naukę głoszoną przez reformatorów. Dzięki temu odrzucili protestancką zasadę głoszącą, że człowiek zyskuje zbawienie o własnych siłach wspierany dobrymi uczynkami. Według postanowień soboru ten proces wygląda inaczej. Uznano również, że zarówno siedem sakramentów, jak i Kośiół Katolicki są instytucjami niezbędnymi do Zbawienia.
Jaką naukę o Zbawieniu przyjął sobór? Dowiedz się tego z audycji "Korzenie jedności".
15:02 O znaczeniu dla Kościoła soboru trydenckiego mówił ks. Józef Skowronek w audycji Jana Pniewskiego "Korzenie jedności". (PR, 21.04.1995). O znaczeniu dla Kościoła soboru trydenckiego mówił ks. Józef Skowronek w audycji Jana Pniewskiego "Korzenie jedności". (PR, 21.04.1995)
Potępienie Reformacji
W dokumentach soborowych zawarto liczne anatemy, czyli klątwy, nakładane przez papieży na reformatorów. Sobór zabiegał o ponowne, dokładne przestudiowanie Biblii, m.in. po to, żeby odpowiedzieć na pytanie, ile jest sakramentów. Według Lutra były dwa - chrzest i eucharystia. Natomiast według ojców soboru było ich siedem. Spór ten był jednym z większych pomiędzy protestantami i katolikami. Te różnice doktrynalne obowiązują do dziasiaj.
Protestanci nie uczestniczyli w żadnych obradach soborze, nawet w charakterze obserwatorów. Pośrednio byli jednak obecni poprzez różne delegacje, jakie przysyłałi do Trydentu. Ich członkowie często nie usiłowali nawiązać kontaktu z ojcami soboru, prowadząc pertraktacje z wysłannikami cesarza Karola V. Jednak protestanccy delegaci nieraz występowali z żądaniami nie do spełnienia, jak np. przedyskutowania od nowa wszystkich ustalonych dotąd dekretów przez sobór. Kiedy teologowie ze Sttutgartu przywieźli ze sobą wyznania wittemberskie (czyli tezy Lutra), nawet cesarz Karol V zrozumiał, że ich postulaty nie mają szans.
Katolicyzm trydencki
Dopiero w trzeciej fazie soboru, odbywającej się w latach 1562-1563 za pontyfikatu papieża Piusa IV, opracowano najważniejsze zasady, na których miała opierać się nauka i funkcjonowanie Kościoła Katolickiego.
- Podczas tej fazy powstało to, co nazywa się "katolicyzmem trydenckim". Jedna z wielkich dysput dotyczyła urzędu biskupa w Kościele Katolickim - powiedział prof. Lech Szczucki.
Według postanowień soborowych, biskup stał się osobą odpowiedzialną za duszpasterstwo na terenie własnej diecezji. Został także zobowiązany do przebywania na jej terenie. W drobiazgowy sposób uzgodniono zasady organizacji synodów diecezjalnych i prowincjonalnych, a także zorganizowano system seminariów duchownych.
Sobór w bardzo wyraźny sposób dokonał podziału pomiędzy doktryną katolicką a protestancką. To właśnie wtedy został ustalony katechizm, mszał rzymski oraz dokonano rewizji Wulgaty. Jako język liturgii została zachowana łacina.
- Można powiedzieć, że sobór trydencki doprowadził do pewnej unifikacji katolicyzmu, która trwała potem aż do II soboru watykańskiego w latach 1962-1965 – dodał prof. Lech Szczcucki.
Sobór trydencki nie rozwiązał problemu funkcjonowania urzędu Kurii Rzymskiej, która traktowała kościół, jak swoją własność oraz nepotyzmu, z którym walka trwała aż do końca XVIII wieku.
Uchwały soboru trydenckiego nie zostały przyjęte we wszystkich krajach. W jakich? Posłuchaj audycji "Sobór trydencki i reformacja".
- Sobór, stawiając w tak ostrym świetle kwestie doktrynalne, umocnił w pewnym sensie katolicyzm i stworzył rodzaj muru pomiędzy katolicyzmem a protestantyzmem – wyjaśnił prof. Lech Szczucki.
Sobór wyznaczył na długie wieki nowy kierunek rozwoju Kościoła Katolickiego. Cała kontrreformacja nie byłaby możliwa bez soboru trydenckiego.
seb
