Historia

Auschwitz 1945. Potańcówki Sowietów na dachu krematorium

Ostatnia aktualizacja: 23.01.2020 12:00
W ustnych relacjach świadków - znajdujących się między innymi w archiwach Instytutu Pamięci Narodowej - przewijają się informacje o zabawach Sowietów stacjonujących w miejscu śmierci milionów. Na zdjęciu zrobionym w maju 1945 roku widać dach krematorium przygotowany do potańcówek żołnierzy Armii Czerwonej.
Zdjęcie dachu krematorium w niemieckim obozie śmierci Auschwitz, zrobione w maju 1945 roku
Zdjęcie dachu krematorium w niemieckim obozie śmierci Auschwitz, zrobione w maju 1945 rokuFoto: Instytut Pamięci Narodowej

Zachowała się fotografia parkietu na dachu krematorium, zrobiona w maju 1945 roku. Jej autorem jest Stanisław Łuczko, pracownik krakowskiego Instytutu Ekspertyz Sądowych. Na czarno-białej fotografii widać krematorium I, które funkcjonowało w KL Auschwitz od sierpnia 1940 roku do lipca 1943 roku. W trzech piecach palono tam zwłoki ofiar. Jedno z pomieszczeń wykorzystywano jako komorę gazową.

Sowiecka "wrażliwość"

Na zdjęciu z 1945 roku sfotografowano dach krematorium I tuż przed nocną zabawą. Po bokach (co widać dobrze po lewej stronie kadru), ktoś ustawił szeroką drewnianą ławę dla zmęczonych tancerzy. Obok niej na stercie leży kilka nowych desek.

Na dalszym planie, w głębi, w kształcie odwróconej litery "L", dwa stoły. Jeszcze puste. Na środku niewielki podest dla muzyków i kilka drewnianych stołków. Podest ustawiono obok jednego z widocznych na zdjęciu kominów wentylacyjnych, którymi odprowadzano dym ze spalanych w krematorium ciał. Na kominie, przysłonięta kwiatami, wisi pięcioramienna gwiazda. Trochę wyżej, drewniany maszt i łopoczące flagi. Widać, że ktoś, kto aranżował przestrzeń, nie zapomniał o solidnym oświetleniu.

Dlaczego właśnie tam urządzano zabawy dla czerwonoarmistów?

Sowieci w Auschwitz i nie tylko

Kiedy mówi się o wyzwoleniu obozu Auschwitz-Birkenau, przywołuje się datę 27 stycznia 1945 roku. Wtedy żołnierze 60. armii Pierwszego Frontu Ukraińskiego weszli na teren największej niemieckiej fabryki śmierci z okresu II wojny światowej.

German Death Camps - zobacz serwis edukacyjno-społeczny

Mało kto jednak pamięta, że na terenie byłego KL Auschwitz-Birkenau Sowieci utworzyli już po 27 stycznia 1945 roku kilka specjalnych podobozów. Nadzorowało je NKWD i były one obozami jenieckimi dla Polaków oraz żołnierzy niemieckich. Ostatni z nich, na terenie Birkenau, zakończył swoją działalność dopiero w pierwszej połowie 1946 roku.

Obok Auschwitz, Sowieci wykorzystywali do tworzenia podobnych placówek także tereny byłego niemieckiego KL Lublin, czyli Majdanka oraz przez blisko dwa lata KL Gross-Rosen w Rogoźnicy.

Poza byłymi obozami koncentracyjnymi i zagłady, już od roku 1944, pod nadzorem NKWD, stworzono co najmniej sto "miejsc odosobnienia" dla przeciwników ludowej władzy. Część z nich działała, według ustaleń historyków, co najmniej do 1949 roku.

Piotr Litka

Od autora: zdjęcie przechowywane w Archiwum IPN ma sygnaturę IPN Kr 1/8750.

Czytaj także

Pierwsze ofiary piekła KL Auschwitz

Ostatnia aktualizacja: 14.06.2024 05:46
14 czerwca 1940 przybył do Auschwitz pierwszy masowy transport polskich więźniów politycznych, liczący 728 osadzonych z więzienia w Tarnowie.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Rocznica wyzwolenia Auschwitz. Rotmistrz Witold Pilecki ikoną

Ostatnia aktualizacja: 28.01.2018 08:35
73. rocznica wyzwolenia obozu Auschwitz to czas, w którym warto zastanowić się nad odpowiedzialnością i próbach jej unikania przez sprawców. Gośćmi audycji Nos Kleopatry byli: Maciej Świrski - założyciel Reduty Dobrego Imienia i Tadeusz Płużański – historyk i publicysta.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Dr Mikołaj Mirowski: mamy taką historię, że nie musimy silić się na żadne manipulacje

Ostatnia aktualizacja: 21.01.2020 14:52
- Władimir Putin, wygłaszając kłamliwe tezy, czyni przygotowanie artyleryjskie pod obchody 75-lecia wyzwolenia Auschwitz. Cała ta sytuacja wynika z polityki, ona nie ma nic wspólnego z historią, a już z prawdą historyczną tym bardziej. Polska powinna tu reagować spokojnie - mówi w rozmowie z PolskimRadiem24.pl historyk i publicysta dr Mikołaj Mirowski.
rozwiń zwiń
Czytaj także

"To nieprawda". Była więźniarka z Auschwitz oburzona odpowiedzią Merkel na jej list

Ostatnia aktualizacja: 22.01.2020 06:05
- Odszkodowanie, które wymienione jest w liście napisanym w imieniu pani Merkel otrzymałam nie za swoje cierpienia w czasie wojny i pobyt w Auschwitz, ale za utracony majątek mojego ojca, który miał przed wojną konto w szwajcarskim banku - mówi w rozmowie z Polskim Radiem była więźniarka z Auschwitz Barbara Gautier, która otrzymała odpowiedź od kanclerz Niemiec na swój list.
rozwiń zwiń