Historia Białorusi. Część 15: Za pierwszego Sowieta
– Trzeba powiedzieć po prostu. Była to sowietyzacja i rusyfikacja życia publicznego – oceniał sowiecką okupację po 17 września 1939 roku prof. Adam Dobroński w audycji Polskiego Radia z 1999 roku.
2020-09-18, 05:45
Po 17 września tereny Białorusi Zachodniej zostały włączone do Białoruskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej. Dołączono 110 tys. kilometrów kwadratowych, zamieszkanych przez pięć milionów ludzi, na których Białorusini stanowili nie więcej jak dwa miliony mieszkańców. Ziemie zajęte przez Sowietów sięgały aż za Łomżę, gdzie Białorusini nigdy nie mieszkali.
Posłuchaj
Aneksja do Związku Sowieckiego
Niemal od razu po zajęciu wschodnich województw II RP przystąpiono do organizowania nowej administracji. Radziecką władzę umacniali lokalni komuniści z Komunistycznej Partii Zachodniej Białorusi oraz kadry oddelegowane z Armii Czerwonej i aparatczycy ściągnięci z głąb ZSRR.
Sowieci rozpoczęli masowe aresztowania. W ciągu miesiąca aresztowano ponad 4300 "wrogów ludu". Przypieczętowaniem utrwalania władzy sowieckiej były wybory do Zgromadzenia Ludowego Białorusi Zachodniej, przeprowadzone 22 października 1939 roku.
Powiązany Artykuł
Historia Białorusi. Część 14: 17 września 1939 roku
– Oczywiście podano, że udział w wyborach i akceptacja dla kandydatów była powszechna. Charakterystyczne, że wśród wybranych 67 proc. stanowili Białorusini, a więc z wyraźną dyskryminacją innych nacji – mówił prof. Adam Dobroński w audycji Agnieszki Steckiej z cyklu "Dźwiękowy przewodnik po historii najnowszej - Białoruś".
REKLAMA
28-30 października w Białymstoku zebrali się delegaci do świeżo wybranego Zgromadzenia Ludowego, które wystosowało prośbę o włączenie Zachodniej Białorusi do Związku Sowieckiego. Nastąpiło to 2 listopada i tym samym wschodnie województwa II Rzeczpospolitej zostały anektowane. Ludzie, którzy tam mieszkali znaleźli się w o wiele gorszej sytuacji niż w przypadku okupacji.
– Zgodnie z prawem międzynarodowym okupant musi przestrzegać podstawowych praw ludności i zostawić podstawową strukturę organizacyjną – wyjaśniał prof. Rafał Wnuk w audycji Olgi Barańskiej
Posłuchaj
Wszyscy obywatele II Rzeczpospolitej automatycznie zostali obywatelami Związku Sowieckiego. Ułatwiło to przeprowadzenie późniejszych represji, w tym wywózek Polaków do Kazachstanu.
Utrwalanie władzy radzieckiej
Po załatwieniu wszelkich formalności, Sowieci rozpoczęli unifikację zajętych ziem do warunków panujących w komunistycznym państwie. Województwa i powiaty zostały zmienione na obwody i rejony.
REKLAMA
– Utworzono pełną strukturę władzy partyjnej, policyjnej i administracji terenowej. Rozpoczęto kampanię antyreligijną, w której główną rolę odegrał Związek Wojujących Bezbożników – mówił prof. Adam Dobroński w audycji Polskiego Radia z 1999 roku. – Następne przedsięwzięcia to nacjonalizacja przemysłu i lasów. Potem reforma rolna i walka z tak zwanymi kułakami. Tworzono kołchozy, a gospodarstwo nie mogło liczyć więcej niż 12-15 hektarów. Skutek był taki, że od maja 1940 roku do stycznia 1941 pogłowie trzody chlewnej spadło o niemal 30 procent.
Powiązany Artykuł
Historia Białorusi. Część 13: Kuropaty symbolem represji sowieckich
Władze sowieckie uznały język białoruski za urzędowy, ale jednocześnie likwidowały białoruskich działaczy działających na terenie przedwojennej Polski. W październiku 1939 roku w Wilnie zostali aresztowani Antoni Łuckiewicz, Jan Paźniak oraz inni członkowie przedwojennej chadecji. W najlepszym wypadku zostali zesłani do syberyjskich łagrów, a w najgorszym zginęli rozstrzelani w Kuropatach.
Pewnym ukłonem w stronę Białorusinów było początkowe wprowadzenie ich ojczystego języka do szkolnictwa. Później jednak zrezygnowano z niego na rzecz rosyjskiego.
– Gdyby zatem podsumować przedsięwzięcia nowej władzy to trzeba powiedzieć po prostu. Była to sowietyzacja, rusyfikacja życia publicznego – mówił prof. Adam Dobroński w audycji z cyklu "Dźwiękowy przewodnik po historii najnowszej - Białoruś".
REKLAMA
***
Powiązany Artykuł
Polskie Radio - Serwisy specjalne dla Białorusi
Zarząd Polskiego Radia podjął decyzję o pilnym zmodyfikowaniu obowiązującej ramówki i wprowadzeniu na antenie Programu 1 Polskiego Radia specjalnych serwisów informacyjnych w języku białoruskim, które będą poświęcone obecnej sytuacji w tym kraju. Dzięki należącym do PR S.A. nadajnikom Radiowego Centrum Nadawczego w Solcu Kujawskim Program 1 jest dostępny z "powietrza" na falach długich o częstotliwości 225 kHz na terenie prawie całej Europy i pokrywa zasięgiem całe terytorium Białorusi.
Specjalne serwisy informacyjne przygotowywane przez Sekcję Białoruską redakcji Polskiego Radia dla Zagranicy są emitowane 3 razy dziennie: rano po godzinie 6.30, w magazynie "W samo południe" po godzinie 12.00 oraz wieczorem po godzinie 22.00 w magazynie "Polska i Świat".
sa
REKLAMA
REKLAMA