Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku – pamiątka po wielkim Polaku

Frombork – położony nad środkową częścią Zalewu Wiślanego, nieopodal granicy państwowej, nieznacznie na północ od Elbląga – był miejscem zamieszkania, śmierci i pochówku Mikołaja Kopernika. Dokładniej miejscem tym był Pałac Biskupi na Wzgórzu Katedralnym w centralnej części miasta.

"Mikołaj Kopernik – życie i dzieło"

Ekspozycja stała wspomnianego muzeum, zatytułowana "Mikołaj Kopernik – życie i dzieło", znajduje się na I piętrze placówki. Do zwiedzania udostępnione są też kolejne pomieszczenia pałacu, a także mieszczące się w przyziemiu planetarium i odbudowana w późniejszym czasie Wieża Kopernika. Tam właśnie zamieszkiwał słynny astronom, będąc kanonikiem kapituły warmińskiej, od 1510 roku aż do dnia swojej śmierci w maju 1543 roku. Toteż kanonia stała się miejscem pochówku wielkiego Polaka. Wszystko zaś znajduje się w rozległych zabudowaniach kompleksu katedralnego, również przeznaczonego do zwiedzania.

Z przebogatej historii Fromborka dowiadujemy się, że zniszczony najazdem krzyżackim w 1520 roku zdołał się odbudować, a nawet powiększył zasób infrastrukturalny choćby o znaną hutę szkła powstałą w 1540 roku (a będącą pierwszą tego typu placówką na Warmii). Miasto leżące 20 kilometrów na wschód od Elbląga, u brzegów Zalewu Wiślanego, było ważnym miejscem kultu religijnego w ówczesnych czasach. Stąd też pięknie położony Pałac Biskupi i zbudowana katedra, a w jej sąsiedztwie liczne kanonie.

Wieża Kopernika

Jak podają zapisy historyczne i kronikarskie, Kopernik najczęściej korzystał z pomieszczeń usytuowanych w najstarszej części fortyfikacji Wzgórza Katedralnego - z wieży powstałej jeszcze przed 1400 rokiem. Jednakże dopiero od 1499 roku była ona przeznaczona do zamieszkania (wcześniej będąc jedynie fortyfikacją).

REKLAMA

Mikołaj Kopernik objął tę wieżę dla zamieszkania i swoich naukowych badań już w 1504 roku, jednak na stałe wprowadził się w 1510. Co ciekawe, została ona nazwana Wieżą Kopernika dopiero w 1610 roku i jako taka pozostaje do dnia dzisiejszego.

Przedwojenne początki

Powstałe muzeum nie było pierwszym miejscem upamiętniającym astronoma. Jak podają strony portalu Muzeum, "pierwsza izba pamiątkowa we Fromborku, poświęcona Mikołajowi Kopernikowi, została założona w 1912 roku w budynku na Wzgórzu Katedralnym we Fromborku zwanym Wieżą Kopernika, przez historyka warmińskiego księdza Eugena Brachvogla. W kilka lat później ukazał się drukiem pierwszy przewodnik po wystawie".

Z kolei konserwator zabytków i historyk sztuki Tadeusz Piaskowski tak charakteryzował pierwszą muzealną ekspozycję z 1916 roku: "Pierwszą ówczesną ekspozycję zlokalizowano na trzeciej kondygnacji wieży, należącej niegdyś do Mikołaja Kopernika, i w kilku pomieszczeniach przyległej do niej XIX-wiecznej biblioteki kapitulnej. Wyposażenie tej wystawy miało charakter eklektyczny. Z braku oryginalnych eksponatów i mebli pochodzących z epoki, pokazywano tutaj głównie kopie i reprodukcje, a wśród mebli i obrazów zdarzały się eksponaty barokowe i neogotyckie. Mimo tych niedoskonałości ekspozycja kopernikańska cieszyła się dużym powodzeniem wśród zwiedzających (…). Jej istnienie zakończyła II wojna światowa".

***

REKLAMA

•  Mikołaj Kopernik. Człowiek, który wstrzymał Słońce

***

Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku na swoich stronach zwraca m.in. uwagę na powojenny okres budowania pamiątki po wielkim astronomie. "Powojenna historia Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku rozpoczyna się 5 września 1948 r. Po dwuletnich staraniach Związku Zawodowego Historyków Sztuki i Kultury i pod patronatem najwyższych władz państwowych, otwarto wtedy na Wzgórzu Katedralnym pierwszą ekspozycję muzealną poświęconą Mikołajowi Kopernikowi. Otwarcie wystawy odbyło się w pobieżnie wyremontowanych, najmniej zniszczonych podczas działań wojennych w 1945 r., dwóch gotycko-barokowych kanoniach wewnętrznych, a patronował temu wydarzeniu Komitet Fromborski, pod przewodnictwem profesora Włodzimierza Antoniewicza".

PP

REKLAMA

Źródła: muzeumkopernika.pl; Tadeusz Piaskowski, "Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku. Przykład współpracy świeckich muzealników z duchowieństwem katedralnym", Muzealnictwo", 2008/49.