"Napoleon" Ridleya Scotta - film a rzeczywistość. Odpowiadamy na pytania, które zadawaliście sobie podczas seansu

Czy Napoleon widział śmierć Marii Antoniny? 

Nie. Maria Antonina została zgilotynowana 16 października 1793 roku. W filmie Napoleon przygląda się egzekucji. W rzeczywistości Bonaparte brał już wówczas udział w oblężeniu Tulonu na południu Francji. Oblężenie trwało od 18 września do 18 grudnia 1793. 

Ridley Scott posłużył się językiem skrótu filmowego, żeby pokazać najbardziej znany epizod Wielkiej Rewolucji Francuskiej i osadzić życie Napoleona w tym kontekście. 

Czy Napoleon strzelał do piramid?

Nie. Bitwa pod piramidami miała miejsce 24 kilometry od piramid. Jest tak nazywana, bo monumenty górowały na horyzoncie nad względnie płaskim miejscem starcia. Napoleon miał do swoich wiarusów powiedzieć "Żołnierze! Pamiętajcie, że czterdzieści wieków patrzy na was z wysokości tych pomników". 

Ówczesne armaty nie miały donośności wystarczającej, by trafić z takiej odległości do piramid. Działa w epoce napoleońskiej były skuteczne na dystansie około kilometra.

REKLAMA

To kolejny skrót Ridleya Scotta, który ma pokazać dominację Napoleona nad mamelukami w bitwie pod piramidami.  

Czy w armii Napoleona walczył czarnoskóry generał? 

Tak. Był nim Thomas Aleksander Dumas (grany w filmie przez Abubakara Salima), ojciec Aleksandra Dumasa, autora m.in. "Trzech muszkieterów" i "Hrabiego Monte Christo". Ojciec jednego z najpopularniejszych pisarzy w dziejach był synem markiza de la Pailleterie i czarnoskórej niewolnicy Cessette Dumas. Przyszedł na świat na Dominikanie, ale już w młodości przybył z ojcem do Francji, gdzie zaciągnął się do wojska. Rewolucja Francuska umożliwiła mu awans. Generał uczestniczył w wojnach napoleońskich. Zmarł w 1806 roku. 

Czy Napoleon miał dzieci? 

Tak, nawet kilkoro. Pierwsze dziecko, Charlotte, spłodził prawdopodobnie jako młody generał z prostytutką Antoinette Cattin. Domniemane ojcostwo Napoleona nie jest pewne i opiera się tylko na podobieństwie Charlotte do cesarza Francuzów. 

Napoleon faktycznie miał syna z Eleonore Denuelle de la Plaigne (w filmie "podsuwa mu" ją matka, naprawdę była ona znajomą siostry Napoleona). Romans został faktycznie zaaranżowany, żeby udowodnić płodność Bonapartego. Owocem związku był Karol de Leon, późniejszy hrabia. 

REKLAMA

Napoleon miał też syna ze swoją polską kochanką, Marią Walewską. Aleksander Colonna-Walewski przyszedł na świat w 1810 roku i pełnił nawet funkcję ministra spraw zagranicznych Francji podczas rządów swojego kuzyna Napoleona III. 

Jedynym synem Napoleona z prawego łoża był Napoleon II, zwany "Orlątkiem", zrodzony z małżeństwa z córką cesarza Franciszka II, Marią Ludwiką. 

Co stało się z synem Napoleona? 

Jedyny syn Napoleona z prawego łoża, Napoleon II, został wyznaczony przez swojego ojca podczas abdykacji w 1814 roku na swojego następcę. Nigdy nie objął tronu. Po drugiej abdykacji Napoleona członkowie zwycięskiej koalicji, zgodnie z zasadą restauracji (przywrócenia) monarchii, oddali tron Francji Ludwikowi XVIII. 

Po zesłaniu Napoleona na Elbę, Maria Ludwika udała się z synem na dwór swojego ojca w Wiedniu. W wyniku postanowień kongresu wiedeńskiego Napoleon II utracił wszystkie tytuły. Jego dziadek, Franciszek II, nadał mu jednak godność księcia cesarskiego, jednocześnie skreślając jego pierwsze imię - Napoleon - odtąd syn Bonapartego znany był jako Franciszek. 

REKLAMA

Napoleon II zmarł na gruźlicę w wieku zaledwie 21 lat. 

Na co zmarła Józefina? Co to jest dyfteryt?

Józefina zmarła w 1814 roku. Wbrew temu, co jest pokazane w filmie, Józefina zmarła, gdy Napoleon przebywał jeszcze na wygnaniu na Elbie. Powodem śmierci Józefiny była ciężka choroba płuc, prawdopodobnie zapalenie płuc. W filmie pada stwierdzenie, że była cesarzowa padła ofiarą dyfterytu, czyli błonicy. Choroba atakuje głównie górne drogi oddechowe, ale prowadzi też do stanów zapalnych w innych narządach, może być zatem mylona z zapaleniem dróg oddechowych. 

Czy Napoleon dowodził szarżą podczas bitwy pod Waterloo? 

Nie, Napoleon, co było zgodne z kanonami epoki, dowodził z bezpiecznej odległości. Faktem jest, że - tak, jak to zostało pokazane w filmie - Napoleon samodzielnie ustawił gwardię, swoich najdzielniejszych i najbardziej doświadczonych żołnierzy, których wysyłał w bój tylko w ostateczności - do ataku na pozycje przeciwnika. Kolejnymi szarżami napoleońskiej kawalerii dowodził osobiście marszałek Ney, pod którym zabito tego dnia kilka koni. 

Co ciekawe, choć w filmie niemal brak poloników, to właśnie w scenie bitwy pod Waterloo można dostrzec jednego z polskich szwoleżerów. To on wzywa Napoleona, który dostał się między angielskich żołnierzy, do ucieczki. Polskiego jeźdźca można poznać po granatowym mundurze z karmazynowymi wyłogami. 

REKLAMA

Podczas bitwy polscy szwoleżerowie, w sile 225, walczyli w centrum sił napoleońskich. Mierzące nieco ponad 2 metry lance okazały się bronią znacznie skuteczniejszą niż szable przeciwko najeżonym bagnetami angielskim czworobokom. Polacy walczyli też z powodzeniem z brytyjską kawalerią. Przypisywano im m.in. to, że rozbili kawalerię Williama Ponsby'ego, a jego samego zakłuli lancami. Straty oddziału były stosunkowo niewielkie: pod Waterloo poległo 5 lansjerów, a kilkunastu zostało rannych.

Bartłomiej Makowski