Historia

Pismo mieszkańców Wyspy Wielkanocnej jest starsze niż sądzono. Wyjątkowe odkrycie naukowców

Ostatnia aktualizacja: 13.02.2024 05:40
Drewniana tabliczka zapisana wciąż nierozszyfrowanym pismem rongorongo odkryta na Wyspie Wielkanocnej powstała w XV wieku, a więc na długo przed przybyciem Europejczyków - wynika z najnowszych ustaleń naukowców. To może oznaczać, że pismo mieszkańców wyspy jest jednym z nielicznych, które powstały zupełnie niezależnie od wpływów zewnętrznych.
Wyspa Wielkanocna. Na zdjęciu posągi moai
Wyspa Wielkanocna. Na zdjęciu posągi moaiFoto: Thomas Barrat / Shutterstock

Przełomowe odkrycie zostało opublikowane w czasopiśmie "Scientific Reports". Z artykułu dowiadujemy się, że jedna z przebadanych drewnianych tabliczek z Wyspy Wielkanocnej powstała między 1493 a 1509 rokiem. Natomiast pierwsi Europejczycy dotarli na Rapa Nui, jak w miejscowym języku nazywana jest wyspa, ponad 200 lat później, w latach 20. XVIII wieku.

Główna autorka badania, Silvia Ferrara z Uniwersytetu w Bolonii, stwierdziła w rozmowie z LiveScience, że odkrycie może potwierdzać tezę o tym, że mieszkańcy Rapa Nui stworzyli niezależne pismo. Za koncepcją tą przemawia fakt, że znaki (glify) w rongorongo w niczym nie przypominają liter używanych w językach europejskich.

- Z perspektywy historycznej, jeśli dokonujesz zapożyczenia z innego systemu pisma, starasz się zbliżyć do oryginału na tyle, na ile to możliwe - mówiła Silvia Ferrara.

Badania radiowęglowe

Europejczycy po raz pierwszy natrafili na pismo rongorongo w 1864 roku. Dotychczas odkryto 27 drewnianych tabliczek pokrytych napisami w tym języku. Cztery z nich jeszcze w XIX wieku trafiły do Europy i obecnie przechowywane są w Rzymie.

Fragmenty wszystkich czterech tabliczek zostały przebadane przez zespół Silvii Ferrary metodą radiowęglową. Analiza wykazała, że trzy spośród nich powstały w XVIII i XIX wieku, czwarta natomiast została wykonana z drzewa pozyskanego w XV wieku.

Istnieje możliwość, że tabliczka może być jednak dużo młodsza niż drzewo, którego użyto do jej powstania, ale Silvia Ferrara poddaje w wątpliwość taką ewentualność.

- Napis został prawdopodobnie wykonany w tym czasie, gdy pozyskano drewno. Alternatywne wyjaśnienie, że drewno było przechowywane przez 200 lat, zanim zostało użyte, wydaje się mało prawdopodobne - stwierdziła autorka badania.

Wyniki najnowszych badań sugerują, że najstarsza tabliczka została wykonana z drewna, które nie rosło na Rapa Nui. Zdaniem naukowców mogło to być drzewo wyrzucone na brzeg wyspy przez morskie fale.

Jedno z nielicznych niezależnych pism

Rafał Wieczorek, chemik z Uniwersytetu Warszawskiego, który zajmował się tabliczkami z Rapa Nui w poprzednich latach, określił najnowsze ustalenia badaczy jako "wspaniały postęp" w badaniach. Polski naukowiec stwierdził w rozmowie z LiveScience, że wyniki analizy wprawdzie nie są rozstrzygające, ale jasno wskazują, że rongorongo jest wytworem niezależnym.

- Wierzę, że rongorongo jest jednym z nielicznych pism, które powstały bez znajomości innych typów alfabetów, tak jak pismo Sumerów, Egipcjan i Chińczyków - mówił Rafał Wieczorek. Dodał jednak, że od wiary ważniejsze są twarde dane.

- Dlatego byłoby idealnie, gdyby udało się przebadać wszystkie tabliczki - zaznaczył naukowiec.

***

Położona na środku Pacyfiku, ok. 3800 km od wybrzeży Chile, Rapa Nui została zasiedlona przez ludzi między 1150 a 1280 rokiem. Wyspa kojarzona jest przede wszystkim z tajemniczymi, potężnymi, wykonanymi z kamienia posągami moai. Równie tajemnicze jest odkryte na wyspie pismo ringoringo. Do tej pory udało się zidentyfikować około 400 znaków używanych w tym piśmie, jednak nadal nikt nie zdołał go rozszyfrować.

LiveScience/th


Czytaj także

Bojowe rumaki pierwszych cywilizacji okazały się... osłami

Ostatnia aktualizacja: 19.01.2022 05:40
Badania DNA wykazały, że wierzchowce używane przez Sumerów to w rzeczywistości krzyżówki osła domowego z jego dzikim krewniakiem. Czyni to z nich najstarsze znane nauce hybrydy stworzone przez człowieka. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Peru. Co za niespodzianka! "Mumie kosmitów" to tylko figurki z kości

Ostatnia aktualizacja: 15.01.2024 05:50
Dwa tajemnicze przedmioty znalezione jesienią na lotnisku w stolicy Peru, Limie, i określane przez niektórych jako "mumie kosmitów", mają całkowicie ziemskie pochodzenie: to figurki zrobione prawdopodobnie z kości zwierząt i ludzi – ocenili peruwiańscy naukowcy.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Ekwador. Odkryto miasto sprzed 2500 lat. "Zmienia dotychczasowy stan wiedzy"

Ostatnia aktualizacja: 22.01.2024 05:40
We wschodnim Ekwadorze, na terenie puszczy amazońskiej w okręgu Upano, archeolodzy odnaleźli ukryte w gęstwinie leśnej ruiny miasta, zbudowanego przypuszczalnie 2,5 tys. lat temu - podały tamtejsze media.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Brama Isztar została wybudowana później niż sądzono. Najnowsze ustalenia badaczy

Ostatnia aktualizacja: 23.01.2024 05:40
Dotychczas przypuszczano, że Brama Isztar z Babilonu została wybudowana, by uczcić podbój Jerozolimy w 586 roku p.n.e. Najnowsze badania wykazują, że jeden z najpiękniejszych zabytków starożytności powstał nieco później.
rozwiń zwiń
Czytaj także

W Arabii Saudyjskiej odnaleziono monumentalne fortyfikacje sprzed tysięcy lat

Ostatnia aktualizacja: 25.01.2024 05:40
Naukowcy odnaleźli pozostałości umocnień datowane na trzecie tysiąclecie p.n.e. Kolosalne jak na owe czasy umocnienia chroniły mieszkańców oazy kluczowej dla przeżycia lokalnej społeczności. 
rozwiń zwiń