"Hrabią jak tata, to ty chłopaku nie będziesz"
- Jestem takim człowiekiem, który woli mówić o wesołych rzeczach, ja wolę uśmiech od łez, i nie bardzo lubię wspominać te wszystkie wojny. Napisano tyle książek o obozach o wojnie i o tym wszystkim – mówił o sobie Jan Tyszkiewicz.
2013-11-07, 06:00
Posłuchaj
7 listopada 2009 roku zmarł Jan Tyszkiewicz – dziennikarz radiowy, kompozytor, wieloletni współpracownik Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa.
Posłuchaj archiwalnych audycji Jana Tyszkiewicza w serwisie specjalnym - Radia Wolności >>>
Urodził się 19 kwietnia 1927 roku w Tarnawatce, miejscowości koło Tomaszowa Lubelskiego. Był trzecim spośród piątki dzieci Władysława Tyszkiewicza i Róży z domu Tarnowskiej. Brat jego ojca był żonaty z Hanką Ordonówną. – Ja byłem z tego dumny, bo mówiłem, że to jest jedyna ciocia, która śpiewa w radiu, która ma wspaniałe płyty. I może to ona zaszczepiła we mnie miłość do muzyki - wspominał Jan Tyszkiewicz.
Jak sam mówił jego dzieciństwo trwało tylko 12 lat. 1 września 1939 roku miał rozpoczynać naukę w szkole kadetów we Lwowie, szyki pomieszał wybuch II wojny światowej. Niedługo potem jego ojciec zginął w rosyjskim więzieniu w Kijowie. Jan trafił do obozu koncentracyjnego w Dachau, w latach 1944–1945. Tam też zastał go koniec wojny.
- Obóz koncentracyjny to nie było przedszkole, to było coś bardzo trudnego do przeżycia, tak zdrowotnie jak moralnie - mówił Tyszkiewicz. - Moją pierwszą pracą było wywożenie trupów do krematorium. Byłem strasznie głodny. Miałem 189 cm wzrostu i ważyłem 37 kilo. Żołądek krwawił mi z głodu.
Jan Tyszkiewicz po wojnie pozostał zagranicą. Maturę zdał w gimnazjum w Szkocji. Studiował w londyńskim Royal College of Music. Pracę w Radiu Wolna Europa rozpoczął w latach pięćdziesiątych jako spiker w oddziale w Lizbonie. Od 1961 roku budował od podstaw redakcję muzyczną. – My właściwie dzięki tej redakcji zyskaliśmy sobie nową młodą generację. Nie mówiliśmy ani słowa o polityce.
W Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa przez lata prowadził popularne audycje muzyczne: “Rendez-vous o 6.10”, “Godzina bez kwadransa”, “Świat muzyki filmu i teatru “. Po 13 grudnia 1981 roku, w czasie stanu wojennego, kiedy wszystkie połączenia Polaków mieszkających za granicą z krajem były przerwane, tworzył audycję “Pomost do Polski”, która pozwalała na utrzymanie kontaktu z Polakami w kraju.
Przeprowadził wywiady z wybitnymi osobowościami muzycznymi: Ellą Fitzgerald, Louisem Armstrongiem, Countem Basie i Dukem Ellingtonem. Jak sam wspominał: “mimo, że mogłem rozmawiać i przeprowadzać wywiady z setkami prawdziwych wielkich gwiazd, nie mogłem rozmawiać z polskimi gwiazdami i to było bardzo bolesne”.
Jan Tyszkiewicz komponował utwory i pisał teksty piosenek. Jednym z najbardziej znanych jest utwór “Song for a Better Tomorrow” (Modlitwa dziecka o lepsze jutro). Jest autorem wspomnień “Arystokrata bez krawata” oraz powieści “Kareta asów”.
Po raz pierwszy od czasu II wojny światowej przyjechał do Polski w 1989 roku. Wtedy zaczął nagrywać wywiady ze znanymi Polakami. Potem pracował dla Polskiego Radia.
mk
REKLAMA