Wesoła Lwowska Fala, czyli "opętani mikrofonem"

- Dużo pogody ducha i beztroski, nieco sentymentu, trochę naiwności i prostoduszności, szczypta komizmu, ani odrobiny złośliwości, czy sarkazmu - taką receptę na lwowski humor przedstawiał w jednej ze swoich gawęd lwowianin Witold Szolginia.

Lwów w 1930 roku

Foto: Wikipedia/domena publiczna

Ten przepis realizowali w pełni Szczepcio i Tońcio - bohaterowie słynnej radiowej audycji emitowanej przez rozgłośnię Polskiego Radia we Lwowie, zatytułowanej "Wesoła Lwowska Fala". Jej premiera miała miejsce 16 lipca 1933 roku.

"Wesoła Lwowska Fala" była audycją niezwykle popularną w całej Polsce. Przez pięć przedwojennych lat w każdy niedzielny wieczór słuchało jej aż 6 mln osób, czyli połowa całej ówczesnej miejskiej ludności kraju.

Posłuchaj

04:26 wesoła lwowska fala.mp3 Wesoła Lwowska Fala - gawęda architekta pochodzącego ze Lwowa, Witolda Szolgini. (PR, 1992)

Rozgłośnia we Lwowie

Od 15 stycznia 1930 emisję rozpoczęło Polskie Radio Lwów. Nadajnik był słaby. Studio mieściło się w gmachu przy ulicy Batorego 6, a stacja nadawcza na terenie Targów Wschodnich. Stąd emitowano na antenę programy, które, początkowo słuchane z podejrzliwością, zdobyły niedługo najsilniejszą, po stolicy, pozycję w radiofonii polskiej. To nie prasa ani teatr, tylko właśnie radio przywróciło miastu Lwów jego dawne znaczenie.

- Tak się złożyło, że dyrektor Juliusz Petry umiał ściągnąć i zorganizować wokół siebie garstkę ludzi, którzy byli "opętani mikrofonem". Zbieraliśmy i ratowaliśmy z zapomnienia przejawy folkloru miejskiego i udało nam się ustalić teksty znanych, popularnych we Lwowie piosenek, spisywaliśmy powiedzonka gwarowe, specjalny język batiarów oraz dowcipy nadsyłane z wszystkich stron - wspominał dr Czesław Halski.

Na wesołej lwowskiej fali

Siłą rozgłośni lwowskiej były jej audycje. Nadawanej co tydzień od 16 lipca od 1933 "Wesołej Lwowskiej Fali" słuchała cała Polska.

Posłuchaj

27:13 Polskie Radio Lwów_1.mp3 Polskie Radio Lwów (cz.1) - audycja Witolda Zadrowskiego o lwowskim radiu. Archiwalna audycja Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa.

Jej twórcą był Wiktor Budzyński, z wykształcenia prawnik, z zamiłowania radiowiec i scenarzysta. Osobiście skompletował cały zespół oraz pisał dialogi.

Czołowymi postaciami "Wesołej Lwowskiej Fali" był Szczepcio (Kazimierz Wajda) i Tońko (Henryk Vogelfänger) oraz Włada Majewska. Do zespołu należeli także Mira Grelichowska, Stanisław Wasiuczyński, Józef Wieszczek i Stanisław Czerny. Statystyki wykazywały, że to słuchowisko regularnie gromadziło przy radioodbiornikach blisko 6 milionów ludzi.

Posłuchaj

29:05 Polskie Radio Lwów_2 popr.mp3 Polskie Radio Lwów (cz.2) - audycja Witolda Zadrowskiego o lwowskim radiu. Archiwalna audycja Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa.

- Kiedy pewny siebie Sczepcio i naiwny a czupurny Tońko puszczali w świat perły swojego humoru, nie tylko głośniki całej Polski pękały ze śmiechu, ale i my wszyscy w studiu, wraz z zaproszonymi gośćmi, zalewaliśmy się łzami - opowiadał w 45. rocznicę powstania "Lwowskiej Fali” kompozytor Alfred Schütz. - To była audycja niby satyryczna, ale tak naprawdę publicystyczna, bo widocznie ta Polska, zmieniająca się w latach trzydziestych, potrzebowała też takiego bicza satyrycznego - mówił dziennikarz Krzysztof Michalski.

Wesoła Fala podróżowała też ze swoimi występami po całej Polsce. Popularność lwowskich batiarów nie słabła aż do wybuchu II wojny światowej. Kiedy we wrześniu 1939 roku wrogie wojska z zachodu i wschodu zagroziły miastu, zespół Polskiego Radia opuścił Lwów i radiostacja zamilkła.

mk