Andrzej Frycz Modrzewski marzył o utopii
Traktat "O poprawie Rzeczpospolitej" zapewnił mu ważne miejsce wśród polskich humanistów doby renesansu, jednocześnie, to za tę rozprawę Modrzewski spotkał się z ostrą krytyką Kościoła katolickiego.
2024-09-20, 05:39
521 lat temu, 20 września 1503 roku, urodził się Andrzej Frycz Modrzewski, czołowy polski myśliciel doby renesansu.
Kształcił się na Akademii Krakowskiej i to w ówczesnej stolicy działał jako myśliciel, pisarz i dworzanin. Był pracownikiem kancelarii prymasa Jana Łaskiego, a następnie sekretarzem króla Zugmunta Starego. O tym, że był zaufanym człowiekiem monarchy świadczy chociażby to, że władca wysyłał Modrzewskiego jako emisariusza w delikatnych, dyplomatycznych misjach.
Myśliciel miał okazję zapoznać się z nowymi prądami intelektualnymi. Wpływ na jego twórczość miały poglądy Marcina Lutra oraz utworzenie przez Henryka VIII narodowego kościoła w Anglii. Biorąc przykład z angielskiego monarchy, Modrzewski postulował w swoim najważniejszym dziele, "O poprawie Rzeczpospolitej", utworzenia kościoła niezależnego od papieża.
- Wizja stworzenia kościoła narodowego była utopijna i nie do zrealizowania, a jeżeli tak, to z olbrzymimi konsekwencjami wewnętrznymi – podkreślał prof. Jan Dzięgielewski, który w audycji Andrzeja Sowy z cyklu "Na historycznej wokandzie" wcielał się w rolę prokuratora.
REKLAMA
Dlaczego, zdaniem prof. Jana Dzięgielewskiego, projekt Modrzewskiego nie mógł się udać? Posłuchaj audycji.
Posłuchaj
"O poprawie Rzeczpospolitej" znalazło się na indeksie ksiąg zakazanych.
- Modrzewski był wspaniałym humanistą, a jednocześnie osobą bardzo nieszczęśliwą - podkreślała prof. Teresa Chynczewska-Hennel. - On został w zasadzie wyklęty i uznany za heretyka.
REKLAMA
Jedno z najważniejszych polskich dzieł doby renesansu traktowało nie tylko o sprawach związku państwa z Kościołem. Było głęboką analizą ustroju politycznego kraju i dziełem jak na owe czasy rewolucyjnym. Frycz Modrzewski poruszał w nim kwestie równości wobec prawa i zagadnień z zakresu stosunków międzynarodowych. Poglądy zmarłego w 1572 roku Frycza Modrzewskiego znacznie wyprzedzały swoją epokę.
- Stanowił obok Kopernika największą postać polskiego odrodzenia - podkreślał gość audycji Krzysztofa Turkowskiego z cyklu "Ludzie, epoki, obyczaje".
Posłuchaj
bm
REKLAMA
REKLAMA