Zbigniew Herbert w wyjątkowych nagraniach. O sobie, o poezji, o podróżach

- Wymyśliłem Pana Cogito, żeby mówił za mnie, bo sam nie bardzo lubię bezpośrednich zwierzeń. Ale nie zawsze się z nim zgadzam - opowiadał poeta w jednym z radiowych wywiadów o słynnym bohaterze swoich wierszy. 

Zbigniew Herbert w swoim mieszkaniu, Warszawa 1963 r.

Foto: PAP/Cezary Langda

100 lat temu, 29 października 1924 roku, urodził się we Lwowie Zbigniew Herbert, jeden z najważniejszych polskich poetów XX w., twórca cyklu poetyckiego "Pan Cogito", autor esejów "Barbarzyńca w ogrodzie", "Martwa natura z wędzidłem" i "Labirynt nad morzem".

Posłuchaj autorskiej audycji radiowej Zbigniewa Herberta

Stronę herbert.polskieradio.pl otwiera najsłynniejszy utwór poety - liryczne, dalekie od moralizatorstwa, wyzwanie do wierności i odwagi, do odrzucenia kłamstwa i zniewolenia: "Przesłanie Pana Cogito".

cały ten kram życia

Herbert.polskieradio.pl to wyjątkowy portret poety, na który składają się przede wszystkim dobrane z archiwów Polskiego Radia i Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa nagrania z udziałem Zbigniewa Herberta: wiersze w jego wykonaniu, najważniejsze radiowe wywiady, w których opowiada o swojej twórczości, o podróżach, o sprawach dla niego fundamentalnych, ale też przywołuje wspomnienia osobiste.

Wśród obecnych tu również nagrań wideo znajdziemy m.in. opowieść Katarzyny Herbert o codziennej pracy twórczej jej męża (w krótkim filmie zobaczymy pełne książek i pamiątek warszawskie mieszkanie poety) oraz wspomnienie Julii Hartwig.

w mieście kresowym do którego nie wrócę

Radiowy portal poświęcony Herbertowi przywołuje ważne dla poety tematy i miejsca. Wśród nich nie mogło zabraknąć ukochanego Lwowa. Herbert, urodzony w 1924 roku, spędził we Lwowie dzieciństwo i wczesną młodość. W 1944 roku, w obawie przed Sowietami, wraz z rodziną opuścił to miasto. Pozostało ono jednak w pamięci poety na całe życie.

Czytaj także:

• Dwa tysiące stron życia. Czytamy biografię Herberta
• Zbigniewa Herberta przypadki najdawniejsze 

Panie, dziękuję Ci że stworzyłeś świat piękny i bardzo różny

Poeta niejednokrotnie podkreślał, że wielką rolę w jego życiu, jako źródło inspiracji, odegrały podróże. Co było dla niego najbardziej fascynujące w odkrywaniu nowych miejsc? – Wylądować wieczorem w jakimś mieście, którego nie znam, które przeczuwam, o którym czytałem. Złożyć walizki w pokoiku hotelowym i zanurzyć się w to miasto. Jest to przygoda prawie miłosna – mówił w jednym z radiowych nagrań.

Czytaj także:

• "Herbertowi o stan szczęścia najłatwiej było w podróży"
• "Wrócił nad ranem, musiał zrobić rundę po mieście"

żebym rozumiał innych ludzi inne języki inne cierpienia

- Nie wierzę w literaturę powstałą z literatury. To ponawianie stylów, inspiracji. A mnie interesuje rozszerzenie form literackich o nową rzeczywistość: obcy świat innego krajobrazu czy kultury, dawne cywilizacje, które przegrały, związek sztuki z historią – podkreślał Herbert w Polskim Radiu.

Jak mówił, stara się w swoich szkicach rekonstruować człowieka, jego wrażliwość – Pasjonowałaby mnie taka historia, w której byłoby nie tylko o bitwach czy wyprawach, ale zapisywane byłby ludzkie sny, lęki. Ludzkie marzenia.

Zbigniew Herbert zmarł w Warszawie 28 lipca 1998 roku.

***

W śródtytułach wykorzystano cytaty z następujących wierszy Zbigniewa Herberta: "Brewiarz (Panie, dzięki Ci składam…)", "W mieście", "Modlitwa Pana Cogito - podróżnika".