Historia

Dachau. Piekło ponad dwustu tysięcy więźniów

Ostatnia aktualizacja: 29.04.2024 05:50
29 kwietnia 1945 roku oswobodzony został niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny Dachau. Przeprowadzano w nim zbrodnicze pseudomedyczne eksperymenty na więźniach. Był on również pewnego rodzaju "placówką szkoleniową" dla esesmanów.
Więźniowie podczas apelu w niemieckim nazistowskim obozie koncentracyjnym Dachau, 1940 r.
Więźniowie podczas apelu w niemieckim nazistowskim obozie koncentracyjnym Dachau, 1940 r.Foto: Bayr. Pressebild / KeystoneSU / Forum

Według dokumentów obozowych, przez Dachau przeszło ponad 206 tysięcy więźniów, z których zmarło ponad 31 tysięcy. Jedną trzecią stanowili Polacy. Według innych szacunków liczba więźniów sięgnęła 250 tysięcy, a ofiar było - 148 tysięcy.

Obóz w Dachau przeżyli między innymi: Tadeusz Borowski, Stanisław Grzesiuk, Gustaw Morcinek, a także zmarli w ostatnich latach: ojciec Marian Żelazek, arcybiskup Kazimierz Majdański, kardynał Adam Kozłowiecki i kardynał Ignacy Jeż. Kardynał Jeż był trzy lata więziony w Dachau. W 2006 roku - jeszcze jako biskup -wspominając dzień wyzwolenia, przypomniał, że według rozkazu Himmlera, żaden z więźniów obozu, nie mógł dostać się żywy w ręce aliantów.

Posłuchaj
00:32 Ojciec Marian Żelazek wspomina Dachau Dzień wolności - wypowiedź księdza Mariana Żelazka

 

Posłuchaj
00:18 Kazimierz Majdański wspomina obóz Wyzwolenie obozu - wspomnienia Ignacego Jeża

 

Posłuchaj
00:29 Ignacy Jeż o obozie Ignacy Jeż o obozie

Męczennicy z Dachau

Przez obóz w Dachau przeszło wielu duchownych różnych wyznań. Wśród tych, którzy zginęli, byli późniejsi beatyfikowani: biskup Michał Kozal, ks. Stefan Frelichowski oraz wielu innych, wyniesionych na ołtarze przez Jana Pawła II, w gronie stu ośmiu męczenników drugiej wojny światowej.

Posłuchaj
23:34 Relacja dźwiękowa z Dachau Fragmenty relacji dźwiękowej z uroczystości zorganizowanej na terenie byłego niemieckiego obozu koncentracyjnego w Dachau. (RWE, 19.09.1974)

Od ponad 60 lat, w rocznicę wyzwolenia Dachau, księża - więźniowie którzy przeżyli obóz, odbywają pielgrzymkę do sanktuarium św. Józefa w Kaliszu, jako wyraz wdzięczności za ocalenie życia. Tego dnia jest obchodzony, ustanowiony przez Episkopat, Dzień Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego w okresie II wojny światowej. Jednym z uczestników pielgrzymki do kaliskiej bazyliki w 2004 roku był znany misjonarz z Indii, nieżyjący już ojciec Marian Żelazek. Do Dachau trafił jako młody kleryk. Był tam więziony przez pięć lat. Podczas dziękczynnej pielgrzymki, wspominał wyzwolenie obozu.

German Death Camps - zobacz serwis edukacyjno-społeczny

Miejsce eksperymentów

W Dachau, nazywanym "obozem odosobnienia", więźniowie byli zmuszani do wyniszczającej pracy na torfowiskach i w piaskarniach. W obozie przeprowadzano zbrodnicze pseudomedyczne eksperymenty na więźniach. Był on również pewnego rodzaju "placówką szkoleniową" dla esesmanów. Więzień nr 37196, kardynał Ignacy Jeż, mówił, że mimo nieludzkich warunków i okrucieństwa esesmanów, niektórzy z jego współtowarzyszy stali się świadkami nadziei.

Posłuchaj
09:50 Dachau w 20 rocznicę wyzwolenia Reportaż Aleksandry Stypułkowskiej z uroczystych obchodów wyzwolenia obozu koncentracyjnego. Przemówienie gen. Alberta Gericha - belgijskiego więźnia Dachau - do młodzieży niemieckiej (j. niemiecki). Rozmowy z uczestnikami uroczystości, m.in. z gen. Tadeuszem Borem-Komorowskim. (RWE, 1965)

Posłuchaj i zobacz rozmowę portalu PolskieRadio24.pl z 2018 roku z dr Anną Jagodzińską o obozie w Dachau.

29 kwietnia 2007, w 62. rocznicę wyzwolenia obozu, zmarł arcybiskup Kazimierz Majdański, na którym w Dachau dokonywano pseudomedycznych eksperymentów. Dziełem jego życia był Instytut Studiów nad Rodziną, założony w Łomiankach pod Warszawą. Oficjalne pozwolenie komunistycznych władz na rozpoczęcie działalności tej placówki, nosi datę 29 kwietnia 1975, czyli w 30. rocznicę wyzwolenia Dachau. 70 lat temu, w oswobodzonym obozie koncentracyjnym w Dachau zostało uratowanych około 67. tysięcy więźniów.

pd/bm/im

Czytaj także

Treblinka - 70. rocznica deportacji Żydów

Ostatnia aktualizacja: 23.07.2012 07:00
- Straszliwy krzyk, straszliwy lament, krzyk dzieci. Tak przerażające krzyki, że zdawało się, że jesteśmy w najgorszym piekle – wspomina były więzień obozu pracy w Treblince, Mirosław Lewandowski.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Bełżec. Kolejne miejsce na mapie Holocaustu

Ostatnia aktualizacja: 17.03.2024 05:50
17 marca 1942 roku przybył do Bełżca pierwszy transport - na stracenie przywieziono 1500 Żydów z Lublina. Drugi transport pochodził ze Lwowa. Dzień wcześniej Niemcy rozpoczęli likwidację lubelskiego getta.
rozwiń zwiń
Czytaj także

91. rocznica założenia Dachau. "To była szkoła SS-manów" [WIDEO]

Ostatnia aktualizacja: 22.03.2024 05:50
- Młodzi ludzie byli poddawani tak wielkiej indoktrynacji, że ideologia stawała się ważniejsza niż prawa naturalne, prawa człowieka. Oni uznali, że mają prawo do zabijania – mówi dr Anna Jagodzińska, historyk IPN, o szkolonych w Dachau esesmanach.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Konferencja w Wannsee, czyli urzędowa decyzja o masowym ludobójstwie europejskich Żydów

Ostatnia aktualizacja: 20.01.2024 05:55
20 stycznia 1942 roku, w reprezentacyjnej willi w berlińskiej dzielnicy Wannsee spotkało się piętnastu niemieckich urzędników. W ciągu niecałych dwóch godzin ustalili prawne i logistyczne aspekty wymordowania 11 milionów ludzi. Planów tych Niemcy nie zrealizowali w całości. Do końca wojny zdążyli jednak zamordować 6 milionów Żydów.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Przeżyliśmy Gross-Rosen. 79 lat od wyzwolenia obozu

Ostatnia aktualizacja: 14.02.2024 05:50
14 lutego 1945 roku Armia Czerwona wyzwoliła niemiecki obóz koncentracyjny Gross-Rosen, w którym Niemcy zamordowali w czasie II wojny światowej około 40 tys. więźniów.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Auschwitz-Birkenau. Miejsce kaźni Romów i Sinti

Ostatnia aktualizacja: 26.02.2024 05:45
81 lat temu Niemcy utworzyli na terenie Auschwitz II-Birkenau obóz cygański. Pierwszy transport z deportowanymi Romami dotarł tam 26 lutego 1943 roku z Niemiec. Obóz istniał przez 17 miesięcy. Większość uwięzionych nie przeżyła.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Josef Mengele. "Anioł Śmierci" z Auschwitz, który uniknął kary

Ostatnia aktualizacja: 07.02.2024 05:40
- Eksperymenty odbywały się codziennie. Doktor Mengele przychodził do baraku i palcem pokazywał, kto będzie ofiarą danego dnia - wspomina ocalała z obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau bliźniaczka.
rozwiń zwiń