Konstytucja marcowa była efektem 15-miesięcznej pracy i wspólnym dziełem ówczesnej klasy politycznej - od prawicy po lewicę. Wprowadziła republikę demokratyczną, władzę oddając w ręce narodu. Uznawała własność prywatną za jedną z głównych podstaw ustroju. Gwarantowała też wolność słowa.
Odzyskanie przez Polskę niepodległości w 1918 roku, po 123 latach zaborów, stworzyło konieczność ustalenia ustroju odrodzonego państwa. Dlatego uchwalenie ustawy zasadniczej było najważniejszym zadaniem Sejmu Ustawodawczego. Posłowie pracowali nad pełną ustawą zasadniczą dwa lata w trudnych warunkach ciągle toczących się walk o granice państwa i przy ogromnych problemach wewnętrznych.
Przyjęte zapisy były bardzo nowoczesne, wyprzedzały nawet rozwiązania francuskie, na których się wzorowano – uważa Patryk Pleskot z Instytutu Pamięci Narodowej
Konstytucja marcowa obowiązywała 14 lat, do 23 kwietnia 1935 roku, czyli do czasu wejścia w życie konstytucji kwietniowej. Zdaniem historyka dr Krzysztofa Jabłonki stanowiła demokratyczny fundament II Rzeczpospolitej.
Przyjęcie konstytucji stanowiło wynik kompromisu stronnictw sejmowych oraz potwierdzało szacunek względem ideałów demokracji reprezentacyjnej, rządów prawa i wolności jednostki. Dr Maciej Korkuć z Instytutu Pamięci Narodowej przypomina, że dokument miał był wyrazicielem spójności i nierozerwalności państwa.
Stulecie uchwalenia konstytucji marcowej uczcił Sejm. Uchwałę w tej sprawie przyjęto przez aklamację. Treść dokumentu przedstawiła posłom marszałek Sejmu Elżbieta Witek.
Nad stworzeniem konstytucji pracowali między innymi: socjalista Mieczysław Niedziałkowski, reprezentant ruchu ludowego, profesor Józef Buzek, przedstawiciele narodowej demokracji: profesor Edward Dubanowicz i profesor Stanisław Głąbiński, oraz działacz ruchu prometejskiego, profesor Włodzimierz Wakar. W odczytanym przez marszałek Sejmu dokumencie zwrócono uwagę, że "wszyscy doskonale rozumieli, na czym polega istota służby dla państwa, bez względu na polityczne podziały".
Dla historii Polski rok 1921, m.in. ze względu na uchwalenie Konstytucji marcowej, jest równie ważny jak rok 1918 – mówi historyk prof. Tadeusz Wolsza, zachęcając do obejrzenia wirtualnej wystawy, którą na 100-lecie uchwalenia tej ustawy zasadniczej przygotowała Kancelaria Sejmu. Wystawa to ponad 100 fotografii, a także afisze, plakaty, ulotki, rękopisy, czasopisma, druki okolicznościowe, mapy, medale i odznaki. Eksponaty pochodzą m.in. ze zbiorów Biblioteki Sejmowej, z kolekcji Narodowego Archiwum Cyfrowego, Archiwum Akt Nowych, Biblioteki Narodowej oraz Muzeum Niepodległości.
IAR/ep