40 lat temu, 17 lutego 1980 roku Leszek Cichy i Krzysztof Wielicki dokonali pierwszego w zimie wejścia na ośmiotysięcznik - najwyższy szczyt Ziemi Mount Everest. Była to przełomowa wyprawa, która otworzyła nową epokę w dziejach himalaizmu zimowego. Tamtego dnia Polacy stanęli na wysokości 8848 metrów. Na szczyt wspięli się klasyczną drogą, którą wcześniej pokonało wiele ekip himalaistów, jednak nigdy zimą. Wyprawą kierował nieżyjący już dziś Andrzej Zawada. Himalaiści zmagali się z trudnymi warunkami atmosferycznymi - huraganowym wiatrem i ekstremalnie niskimi temperaturami.
Pomysł zimowego zdobycia Mount Everestu wszystkim wydawał się szalony. Nikt nie dawał Polakom szans na sukces – wspomina jeden z organizatorów wyprawy, historyk prof. Andrzej Paczkowski.
Na Mount Evereście Leszek Cichy i Krzysztof Wielicki spędzili 40 minut. Pozostawili różaniec od papieża Jana Pawła II i krzyżyk poświęcony pamięci polskiego operatora filmowego, Stanisława Latałły, który zginął podczas wyprawy w Himalaje.
Za sukcesem zimowej ekspedycji w 1980 roku stał kierownik wyprawy Andrzej Zawada. Podczas obchodów czterdziestej rocznicy pierwszego zimowego zdobycia szczytu Mount Everest, dokonanego przez Polaków, w Warszawie odbył się pokaz filmu Anny Pietraszek "Ostatnia rozmowa", który powstał krótko przed śmiercią Andrzeja Zawady. Jak mówi autorka filmu, ten obraz to opowieść o górach oraz o człowieku, który stworzył himalaizm zimowy.
Pierwsze letnie wejście na Mount Everest odbyło się w 1953 roku. Dokonali go Edmund Hillary z Nowej Zelandii i Szerpa Tenzing Norgay z Nepalu.
Leszek Cichy i Krzysztof Wielicki stanęli na szycie Everestu 17 lutego 1980 roku, po godzinie 14 czasu nepalskiego. W wyprawie brało udział ponad 20 osób. Pierwsze zimowe wejście na najwyższy z ośmiotysięczników rozpoczęło erę zimowych podbojów w Himalajach i Karakorum. Do tej pory zimą zdobyto 13 z 14 liczących ponad 8 tysięcy metrów szczytów. Na dziesięciu z nich jako pierwsi stawali Polacy. Ostatnim niezdobytym zimą ośmiotysięcznikiem pozostaje K-2.
IAR/ep