List prezydenta, skierowany do uczestników i organizatorów uroczystych obchodów jubileuszu stulecia Związku Polaków w Niemczech w Ambasadzie RP w Berlinie, został w sobotę wieczorem opublikowany na stronie Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (KPRP). W imieniu głowy państwa przesłanie odczytał podczas uroczystości prezydencki minister Andrzej Dera.
"Sto lat temu, 27 sierpnia 2022 roku, tu, w Berlinie, utworzony został Związek Polaków w Niemczech. To jedno z ważniejszych wydarzeń w historii polskiej emigracji" - napisał Andrzej Duda. Jak podkreślił, był to nie tylko symboliczny, ale i praktyczny wyraz narodowej dumy, przywiązania do polskości oraz "rosnących aspiracji założycieli i członków tego szacownego zrzeszenia - żyjących w środowisku Polakom niechętnym, a w latach 30. i 40. ubiegłego wieku wręcz wrogim i niebezpiecznym".
"Kwintesencją patriotycznej postawy działaczy Związku był sformułowany przez nich zbiór zasad znany jako »Pięć prawd Polaka« oraz znak tej organizacji. Rodło zastąpiło bowiem zakazane przez niemieckich nazistów polskie godło i barwy narodowe. Tym samym w kraju nad Renem wielu naszych rodaków zjednoczyło się wokół emblematu przedstawiającego królową polskich rzek oraz Kraków" - kontynuował prezydent.
Zauważył, że rodło pozostaje ważnym i otaczanym czcią znakiem, symbolem nieustępliwości, ofiarności i odwagi tych Polaków w Niemczech, którzy pragną strzec swojej narodowej tożsamości oraz upominać się o należne im prawa.
Z okazji jubileuszu, Andrzej Duda złożył wyrazy głębokiego szacunku i uznania tym, którzy, "działając w szeregach Związku, solidarnie wspierali swoich rodaków niechcących wyrzec się mowy, kultury, tradycji, wiary i wartości przodków".
"Z podziwem myślę o inwencji i determinacji, z jakimi pomagali tworzyć oraz rozwijać działalność m.in. Centralnego Banku Spółdzielczości Polskiej w Berlinie, Związku Spółdzielni Polskich w Niemczech, Związku Akademików Polskich w Niemczech, Związku Polskich Towarzystw Szkolnych czy Związku Harcerstwa Polskiego w Niemczech, a do tego licznych zespołów folklorystycznych i drużyn sportowych. Chylę czoła przed zasługami redaktorów prasowego organu Związku »Polak w Niemczech« oraz polskich czasopism regionalnych, takich jak »Dziennik Berliński« i »Gazeta Olsztyńska«" - podkreślił.
Jak zauważył, "cennym osiągnięciem Związku było też utworzenie - z jego inicjatywy - Związku Mniejszości Narodowych w Niemczech, mającego reprezentować organizacje nie tylko Polaków, ale też Serbołużyczan, Duńczyków, Fryzów i Litwinów". "Obecnie Związek Polaków w Niemczech stara się nawiązywać do tych pięknych tradycji. Wspiera o szkolnictwo polskie, zabiega o odpowiednie miejsce nauczania języka polskiego w niemieckim systemie szkolnictwa powszechnego, podnosi kwestie właściwego upamiętnienia martyrologii polskiej oraz przywrócenia Polakom statusu mniejszości narodowej i należnego odszkodowania za skonfiskowany w roku 1940 majątek wielkiej wartości" - zaznaczył.
Prezydent podkreślił, iż ufa, że "historia i najważniejsze osiągnięcia Związku będą inspirować i motywować nie tylko Polaków w Niemczech, ale też wszystkich, którzy myślą, mówią i czują po polsku, bez względu na to, w jakim zakątku świata przyszło im żyć". "Nadto dobre sąsiedztwo oraz przyjazna współpraca między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec to obopólne życzenie obu naszych krajów - dlatego trzeba je nieustannie wypełniać istotną treścią. Sądzę, że Związek Polaków w Niemczech może i powinien odegrać tu ważną, pozytywną rolę" - zaznaczył.
"Na ręce obecnych tu przedstawicieli władz Związku przekazuję uroczyste, jubileuszowe gratulacje wszystkim jego członkom. Życzę Państwu niesłabnącej radości i dumy z bycia Polakiem, satysfakcji z efektów Państwa ogromnie potrzebnej pracy społecznej oraz wszelkiej pomyślności osobistej. Gorąco pozdrawiam Państwa, Państwa rodziny i bliskich oraz wszystkich moich rodaków osiadłych w Niemczech. Wszystkiego dobrego!" - napisał prezydent Andrzej Duda.
27 sierpnia 1922 r. w Berlinie odbył się zjazd przedstawicieli głównych organizacji skupiających polską społeczność w Niemczech. Tego dnia uchwalono statut organizacji znanej do dziś jako Związek Polaków w Niemczech. Znakiem graficznym ZPwN stało się Rodło, symbolizujące bieg Wisły. Ideową podstawą działalności Związku jest "Pięć prawd Polaków" sformułowanych na pierwszym Kongresie Polaków w Niemczech w Berlinie w 1938 roku. Oto one: 1. Jesteśmy Polakami 2. Wiara ojców naszych jest wiarą naszych dzieci 3. Polak Polakowi bratem! 4. Co dzień Polak narodowi służy 5. Polska jest matką naszą, nie wolno mówić o matce źle!
Wśród najważniejszych obecnie celów ZPwN wymienia m.in. jednoznaczne uregulowanie sprawy instytucjonalnego finansowania organizacji polskich w Niemczech na tych samych zasadach, na jakich Rzeczpospolita Polska finansuje mniejszość niemiecką w Polsce, odszkodowanie za zagrabiony w 1940 roku majątek Związku Polaków w Niemczech oraz przywrócenie Polakom w Niemczech statusu mniejszości narodowej, zabranego 27 lutego 1940 roku na mocy tzw. "Dekretu Goeringa".
PAP/ho