Losy polskich dzieci w ogarniętej rewolucją i wojną domową Rosji należą do mało znanych rozdziałów polskiej historii. Tylko na Dalekim Wschodzie - według różnych obliczeń - wybuch rewolucji bolszewickiej zastał 50-200 tys. Polaków: dawnych zesłańców i specjalistów zatrudnionych do budowy i obsługi Kolei Transsyberyjskiej. W 1919 r. sytuacja tych osób dramatycznie się pogorszyła - spustoszenie powodowały głód i epidemie, a na przechodzących z ręki do ręki terenach panował chaos. W najgorszym położeniu były dzieci - wiele z nich straciło rodziców.
Z myślą o udzieleniu pomocy polskim sierotom 16 września 1919 r. powstał Komitet Ratunkowy Dzieci Dalekiego Wschodu. Jego inicjatorką i prezesem była Anna Bielkiewiczowa. Sama była córką carskiego zesłańca, a w chwili wybuchu rewolucji pracowała jako nauczycielka. Współpracowali z nią m.in. Józef Jakóbkiewicz, w tamtym momencie naczelny lekarz sanitarny Władywostoku, oraz przedstawiciele rządu polskiego, wśród nich porucznik Alojzy Piotrowski.
Udało im się nawiązać kontakt z władzami Japonii oraz Japońskim Czerwonym Krzyżem i zorganizować ewakuację kilkusetosobowej grupy polskich sierot. W ten sposób rozpoczęła się niezwykła odyseja: z Syberii przez Japonię do Polski.
Jednym z uratowanych w ten sposób chłopców był Jerzy Strzałkowski, w przyszłości bohater Powstania Warszawskiego (dowodził batalionem "Jerzyków" na Starówce), po wojnie aresztowany i szykanowany przez władze.
Przypomnienie losów polskich dzieci z Syberii to cel konkursu, którego organizatorem jest Muzeum Manggha. Do udziału zaprasza uczniów szkół średnich i ostatnich klas szkół podstawowych. Termin nadsyłania zgłoszeń upływa 30 marca.
Konkurs "Szczęśliwy powrót dzieci syberyjskich do ojczyzny" podzielony jest na dwa etapy: etap szkolny odbywa się w formie tradycyjnego konkursu wiedzy o wydarzeniach i obejmuje dzieje dzieci syberyjskich i pomoc Japonii, widziane na tle wydarzeń historycznych.
Etap drugi daje dzieciom i młodzieży więcej swobody wypowiedzi (prezentacji „dzieła” przed jury) i ma sprowokować do odpowiedzi na pytania: Czego uczy pomoc Japonii udzielona dzieciom polskim z Syberii? Jaką lekcję niesie dla mnie, dla moich rówieśników, dla dorosłych, dla naszego państwa i społeczeństwa, dla szerszego świata?
II etap (ogólnopolski) to konkurs form literackich, plastycznych, multimedialnych (tworzonych także za pomocą AI).
Jak poinformowali organizatorzy, laureaci i finaliści konkursu otrzymują potwierdzenia uczestnictwa w konkursie oraz cenne nagrody.
Zadanie tegorocznego Konkursu polega na próbie zinterpretowania historii dzieci syberyjskich w perspektywie praw dziecka.
Wśród postawionych przez organizatorów pytań są na przykład takie jak: Co to znaczy, że dzieci mają prawo do dzieciństwa i nieskrępowanego rozwoju? Jak dzieci mogą naprawiać świat, włączać się w budowanie kultury pokoju, odrzucanie przemocy, zapobieganie konfliktom oraz rozwiązywanie konfliktów prze dialog i negocjacje?
"Dzieci nigdy nie prowadziły wojny, ale zawsze były i są jej największymi ofiarami. Słowa te mówią o niewypowiedzianej tragedii dzieci, które znalazły się w polu wojennych konfliktów. Wojna odbiera ludziom i światu to, co najważniejsze: życie i wolność" - przypominają organizatorzy konkursu.
PAP/ho