Agenci amerykańskiej Centralnej Agencji Wywiadowczej ewakuowali Kuklińskiego 7 listopada po bankiecie w ambasadzie ZSRR z okazji kolejnej rocznicy rewolucji październikowej. Współpracownik CIA Jack Strong trafił samolotem pod zmienionym nazwiskiem do Londynu. Rodzina – żona i synowie – przewiezieni zostali na Zachód samochodem amerykańskiej ambasady.
Warszawską izbę pamięci w 2006 r. założył i prowadził przyjaciel i bliski współpracownik Kuklińskiego Jerzy Szaniawski, który zginał w Tatrach w 2012 r.
Zbiory muzealne opowiadają o bezprecedensowej pracy wywiadowczej Kuklińskiego, który zdobywał i gromadził tajne plany agresji ZSRR i wojsk Układu Warszawskiego na Europę Zachodnią i państwa NATO, a następnie jako Jack Strong przekazywał te informacje Amerykanom.
Pierwszy polski oficer w NATO
Kukliński uznawany za bohatera Polski i Ameryki i za "pierwszego oficera Wojska Polskiego w NATO" rozpoczął współpracę w 1972 r i prowadził ja przez 9 lat – do 1981 r. Według historyków i ekspertów wojska jego samotne działania szpiegowskie pozwoliły uchronić Europę i świat przed wybuchem III wojny światowej między ZSRR i USA.
Ekspozycja na Starym Mieście w stolicy prezentuje sylwetkę sekretarza polskiej delegacji na posiedzeniach dowództwa Układu Warszawskiego i oficera łącznikowego między dowództwem Ludowego Wojska Polskiego i Armii Czerwonej – skazanego w PRL na karę śmierci, a po zmianach 1989 r. ułaskawionego i awansowanego do stopnia generała, człowieka, który ryzykując życiem swoim i rodziny, podjął się tej tajnej misji.
Izba stawia sobie też za zadanie pokazywać polski wkład w zwycięstwo nad sowieckim totalitaryzmem, promuje tradycje Wojska Polskiego i udział naszego kraju w pakcie północnoatlantyckim.
Po kilkunastu latach od utworzenia izbę pamięci dzięki wsparciu PFN rozbudowano, zmodernizowano i powiększono ekspozycję. Prace współfinansowało też Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo.
Prezes Polskiej Fundacji Narodowej Marcin Zarzecki wyjaśnił, że po współfinansowanych przez fundację zmianach zwiększyła się skuteczność dotarcia z historycznym przekazem do odwiedzających muzeum. - Celem modernizacji i unowocześnienia jest stworzenie instytucji, która będzie cieszyła się zainteresowaniem różnych środowisk i grup społecznych. To jedno z zadań PFN, by wspierać powstawanie i wzmacniać działalność instytucji badawczych i edukacyjnych, które zajmują się upowszechnianiem wiedzy z zakresu historii Polski - powiedział Zarzecki.
- Dzięki wsparciu PFN możliwa jest interaktywna forma prezentacji treści. W ramach projektu uporządkowano również zgromadzone zbiory cyfrowe i przygotowano nowe programy edukacyjne - wyjaśnił wiceprezes fundacji Michał Góras.
- Przekazane przez nas środki pozwoliły na przygotowanie i wyprodukowanie wystawy multimedialnej i mobilnej o tzw. zimnej wojnie - powiedział wiceprezes. Jest też dumny, że PFN współfinansowała też dostępną w izbie wystawę z okazji 100. rocznicy Bitwy Warszawskiej 1920 "Polacy w obronie Europy", w której ramach wyświetlany jest niemy film "Od komendanta do marszałka" o Józefie Piłsudskim.
Program poszerzania wiedzy amerykańskich żołnierzy
Oprócz wsparcia remontu Polska Fundacja Narodowa współpracuje z izbą w ramach prowadzonego programu poszerzania wiedzy stacjonujących w Polsce żołnierzy amerykańskich o wspólnej historii łączącej Polaków i Amerykanów. Podczas wizyt studyjnych w Warszawie żołnierze NATO odwiedzają izbę i zapoznają się z postacią Jacka Stronga – Ryszarda Kuklińskiego.
Ekspozycja poświęcona Kuklińskiemu mieści się na warszawskim Starym Mieście przy ul. Kanonia – na tyłach archikatedry warszawskiej pw. św. Jana. Izba otwarta jest w środy, czwartki i piątki między godz. 15.00 i 18.00, a w soboty i niedziele od godz. 12.00 do 17.00. W poniedziałki i wtorki placówka jest nieczynna.