Redakcja Polska

Grodno – miasto królewskie Wielkiego Księstwa Litewskiego, dziś najbogatsze w zabytki miasto Białorusi

02.10.2020 10:00
Miasto nad Niemnem, włączone pod koniec XIII wieku do Wielkiego Księstwa Litewskiego, pełne jest dziś polskich śladów i wciąż zamieszkałe jest przez wielu Polaków.
Audio
  • "Śladami polskiego dziedzictwa na Wschodzie" - Grodno, miasto z polskim dziedzictwem [posłuchaj]
Bazylika katedralna św. Franciszka Ksawerego (dawniej kościół jezuitów) w Grodnie
Bazylika katedralna św. Franciszka Ksawerego (dawniej kościół jezuitów) w GrodnieBy Alex Zozulya - Praca własna, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=21654715

Pierwsze pisemne wzmianki o Grodnie pochodzą z 1128 roku. Złoty okres miasto przeżywało na początku XV wieku i w XVI wieku, za czasów panowania Stefana Batorego, gdy przez 10 lat pełniło funkcję stolicy Rzeczpospolitej. Dziś Grodno jest  najbogatszym w zabytki  miastem białoruskim.

Ważnym momentem w historii miasta był rok 1673, kiedy Sejm uchwalił, że co trzeci sejm walny Rzeczypospolitej od 1678 będzie odbywał się w Grodnie (poza sejmem konwokacyjnym, elekcyjnym i koronacyjnym) – były to tzw. sejmy grodzieńskie. Miasto tym samym zyskało nieoficjalnie status trzeciej stolicy Rzeczypospolitej. Spowodowało to powstanie w mieście i okolicach wielu pałaców i dworów szlacheckich. Powstają wtedy m.in. pałace Radziwiłłów, Sapiehów, Puchalskich, Ogińskich. W większości nie zachowały się one do dziś.

Wśród zabytków architektury, o których trzeba wspomnieć mówiąc o Grodnie, trzeba przede wszystkim wymienić grodzieńską katedrę, pierwotnie kościół jezuitów, ukończoną w 1700 roku. Musimy też pamiętać o kolejnej świątyni, kościele pod wezwaniem Znalezienia Krzyża Świętego i klasztorze bernardynów. Grodno to także miasto dwóch zamków - starego i nowego, znajdują się tu też pozostałości dawnych podmiejskich rezydencji, należących do Stanisława Augusta Poniatowskiego.

W Grodnie przez 40 lat mieszkała polska pisarka Eliza Orzeszkowa, w mieście zachował się jej dworek.

O historycznej architekturze Grodna, o jego historii i polskich śladach, które do dziś istnieją w tym mieście, mówią wicedyrektor Ośrodka Studiów Wschodnich Wojciech Konończuk i Piotr Kosiewski, autorzy raportu "Zagrożone dziedzictwo. Polskie dobra kultury na Ukrainie i Białorusi".

Cykl "Śladami polskiego dziedzictwa na Wschodzie" powstaje we współpracy z Fundacją Pomoc Polakom na Wschodzie.

Audycja finansowana jest ze środków Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w ramach Zadania publicznego dotyczącego pomocy Polonii i Polakom za granicą.

Audycję zrealizowała Magdalena Górecka-Balcer.

Teksty czytał Maciej Gudowski.

Do wysłuchania programu zaprasza Ewa Plisiecka.