- Za twórcę idei paraolimpijskiej uważany jest niemiecki lekarz Ludwik Guttmann
- Polska jako pierwsza wśród byłych krajów komunistycznych przyłączyła się do nowego ruchu
- Dzięki tej decyzji byliśmy uczestnikiem pierwszej zimowej paraolimpiady. Odbyła się ona w 1976, w Ornskoldsvik w Szwecji
Sir Ludwik Guttmann
Niemiec, pochodzenia żydowskiego, rozpoczął studia medyczne we Wrocławiu w 1918 roku. Po kilku latach został neurochirurgiem. Tuż przed drugą wojną światową wyemigrował do Wielkiej Brytanii. Tam powierzono mu stworzenie oddziału dla paraplegików. Inwalidów wojennych. Guttmann wprowadził innowacyjne, jak na tamte czasy, metody rehabilitacji. Uznał on sport za najważniejszy sposób leczenia. Zorganizował, 28 lipca 1948, pierwszy w historii turniej weteranów wojennych, niepełnosprawnych ruchowo. Rywalizowano w zawodach łuczniczych. Był to także dzień otwarcia XIV igrzysk w Londynie. Oba te zdarzenia zostały połączone. Tak powstała idea paraolimpiady. Pierwsze, letnie zmagania osób niepełnosprawnych, odbyły się dwanaście lat później, w stolicy Włoch, Rzymie.
Na tych zawodach, papież Jan XXIII, określił lekarza w następujący sposób:
„Guttmann jest Cubertinem igrzysk paraolimpijskich”.
W dowód zasług, w roku 1966 otrzymał z rąk królowej brytyjskiej Elżbiety II, tytuł szlachecki.
„Myślę, że Sir Ludwig właśnie zmienił dla nas świat; to była całkowita zmiana. Przyszedł, miał wizję. Jeśli chodzi o niepełnosprawność i niepełnosprawny sport, zmienił świat” - tak ocenił działania Guttmanna jeden z jego pacjentów, Caz Walton, niepełnosprawny reprezentant Wielkiej Brytanii, uczestnik V igrzyskach paraolimpijskich, na paralympicheritage.com.
Pierwsze występy i medale osób niepełnosprawnych na igrzyskach olimpijskich
Zanim powstał ruch zainspirowany przez niemieckiego lekarza, osoby z problemami ruchowymi występowały na igrzyskach. Pierwszym był Amerykanin pochodzenia niemieckiego, George Eyser. Startował w zawodach gimnastycznych mając protezę jednej z nóg. Było to w 1904 roku, na III olimpiadzie w Saint Louis w Stanach Zjednoczonych. Niesamowitego osiągnięcia dokonała duńska amazonka Lis Hartel. Była osoba chorą na polio. W konsekwencji miała porażony rdzeń kręgowy. Mimo to wystartowała na XV igrzyskach w Helsinkach oraz XVI w Melbourne. Na obu tych olimpiadach wywalczyła srebrne medale w ujeżdżaniu.
„Potrzebowała pomocy nawet przy wsiadaniu i zsiadaniu z konia o imieniu Jubileusz (…) Hartel zdobyła srebrny medal w indywidualnym ujeżdżeniu, stając się pierwszą kobietą, która zrobiła to na letnich igrzyskach w bezpośredniej konkurencji ze swoimi męskimi odpowiednikami. Podczas ceremonii wręczenia medali, Hartel miała problem z wejściem na podium. Złoty medalista Henri Saint Cyr ze Szwecji, który pokonał swojego przeciwnika zaledwie 20 punktami, podniósł Hartel i zabrał ją na scenę na ceremonię wręczenia medali. Historia mówi, że na arenie było niewiele suchych oczu, gdy Hartel użyła wszystkich mocy, by stanąć na jej osłabionych nogach, płacząc, gdy otrzymała swoje srebro” - w ten wyjątkowy sposób opisał wyczyn Dunki „The Independent”.
Jako pierwszy kraj zza żelaznej kurtyny przyłączyliśmy się do ruchu
Polska, będąca pod okupacja sowiecką, postanowiła jako pierwsza dołączyć do państw, które były zaangażowane w ruch paraolimpijski. Oficjalny debiut nastąpił w roku 1972. Wtedy rozgrywane były zawody IV letnich igrzysk paraolimpijskich. Odbyły się one w niemieckim Heidelbergu. Debiut okazał się bardzo okazały. W gronie 41 państw z całego świata zajęliśmy 6 miejsce. Zdobyliśmy 14 złotych, 12 srebrnych i 7 brązowych medali.
21 lutego 1976 roku w Szwecji ruszyła pierwsza zimowa paraolimpiada
Dwa lata wcześniej na zjeździe Międzynarodowej Organizacji Sportu Osób Niepełnosprawnych delegacja kraju ze Skandynawii wystąpiła z propozycja zorganizowania pierwszych zawodów zimowych. Została ona przyjęta. Paraolimpiada odbyła się w miejscowości Ornskoldsvik nad Zatoką Botnicką. Współzawodnictwo sportowe dla osób z amputacjami i osób niedowidzących, odbyło się w następujących konkurencjach zjazdowych: slalom gigant, slalom i kombinacja. Także przeprowadzono zawody biegowe. Na dystansie 5 i 10 km, sztafecie kobiet 3 × 5 km, sztafecie mężczyzn z amputacjami ramion 3 × 10 km, i sztafecie mężczyzn z amputacjami nożnymi 3 × 5 km.
Przebieg zawodów
W rywalizacji wzięło udział osiemnaście reprezentacji narodowych, w tym Polska. Rozegrano 48 konkurencji medalowych. W klasyfikacji generalnej najlepsze okazały się ekipy Niemiec przed Szwajcarią. Trzecie miejsce zajęła Finlandia. Nasz kraj reprezentowała skromna grupka siedmiu sportowców. Nie zdobyliśmy żadnego medalu. Najlepszym osiągnięciem w konkurencjach zjazdowych było piąte miejsce w slalomie specjalnym Franciszka Tracza. W konkurencjach biegowych najlepszy wynik zanotował Tadeusz Chwiejczuk. Przeciął linie mety jako szósty.
Zawody miały bardzo wysoką rangę. Na ceremonię zamknięcia przybył król Szwecji Karol XVI Gustaw.
„Uroczyste zakończenie igrzysk miało miejsce 28 lutego. Ceremonię uświetnił swoją obecnością król Szwecji Karol XVI Gustaw, a ostatnim akordem zakończenia była uroczysta kolacja połączona z wręczaniem upominków. Następnego dnia Polacy odlecieli z Ornskoldsvik do Sztokholmu, gdzie po nocy spędzonej w hotelu w dniu 1 marca wylecieli do kraju” - podaje Arkadiusz Płomiński w swojej pracy „Przygotowania i udział reprezentacji Polski w I Zimowych Igrzyskach Paraolimpijskich”
Zimowe igrzyska niepełnosprawnych sportowców
Do dnia dzisiejszego odbyło się dwanaście imprez. Osiem z nich w Europie. Po dwie w Ameryce Północnej i Azji. Od roku 1988 zawody osób niepełnosprawnych są organizowane w tych samych miastach gdzie odbywają się igrzyska olimpijskie. Odbywają się zaraz po ich zakończeniu. Aktualnie mogą w nich występować osoby z amputacjami. Osoby niewidome bądź z uszkodzeniami wzroku. Sportowcy ze znacznym upośledzeniem umysłowym. Zawodnicy na wózkach inwalidzkich. A także osoby z porażeniem mózgowym.
Polska, do tej pory, reprezentowana była na jedenastu zimowych paraolimpiadach. Wywalczyliśmy 11 złotych, 6 srebrnych oraz 28 brązowych medali.
AK
