"Niepokój i nadzieja" to tytuł wystawy poświęconej Andriejowi Sacharowowi, otwartej w środę w Sejmie przez marszałka Grzegorza Schetynę. Przedstawiono na niej działalność rosyjskiego noblisty na rzecz pokoju i praw człowieka.
"Andriej Sacharow to postać będąca symbolem wolności nauki, wolności człowieka, wolnego świata. Był niezłomnym rzecznikiem walki o wolność, ale walki prowadzonej w sposób pokojowy - powiedział marszałek Sejmu otwierając wystawę.
Schetyna zaznaczył, że działalność Rosjanina była przykładem dla innych działaczy na rzecz praw człowieka w krajach europejskich. "Nie byłoby polskiej Solidarności, nie byłoby wolnej Polski, gdyby nie tacy ludzie jak Andriej Sacharow i ich walka o wolny świat" - ocenił marszałek.
Przewodniczący polskiej delegacji parlamentarnej do Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy, Dariusz Lipiński, powiedział, że Sacharow "zaprezentował uniwersalną wizję pokojowo rozwijającego się społeczeństwa, opartego o standardy praw człowieka" i stał się symbolem tych wartości.
"Jego imię nosi np. nagroda przyznawana co roku przez Parlament Europejski za krzewienie wolności przekonań. On jest też nieformalnym patronem Rady Europy - organizacji największej, najstarszej i posiadającej największy na naszym kontynencie dorobek w dziedzinie ochrony praw człowieka" - przypomniał Lipiński.
Wyjaśnił, że otwarta w Sejmie wystawa powstała z inicjatywy komisarza praw człowieka Rady Europy Thomasa Hammarberga i była już prezentowana w parlamentach i innych publicznych instytucjach we Francji, w Rosji, Finlandii, Szwecji, Estonii i na Litwie oraz w siedzibie Parlamentu Europejskiego i Rady Europy.
Andriej Sacharow był rosyjskim fizykiem, który zajmował się fuzją termojądrową. Prace zespołu z jego udziałem zaowocowały stworzeniem bomby wodorowej, którą z powodzeniem wojska ZSRR zdetonowały po raz pierwszy w 1953 r.
Później jednak Sacharow sprzeciwiał się polityce władz sowieckich, planujących wznowienie prób jądrowych, wstrzymanych w latach 50. Był też inicjatorem i współautorem podpisanego w 1963 r. Układu Moskiewskiego o zakazie prób jądrowych, zawartego między ZSRR, Stanami Zjednoczonymi i Wielką Brytanią.
Sacharow występował przeciwko władzom ZSRR również w innych sprawach. W 1966 r. podpisał się pod sprzeciwem wobec politycznej rehabilitacji Józefa Stalina, postulował zniesienie kary śmierci i uwolnienie więźniów politycznych w ZSRR.
Za swoją działalność został w 1975 r. uhonorowany Pokojową Nagrodą Nobla. Władze sowieckie odmówiły mu pozwolenia na wyjazd do Oslo po odbiór wyróżnienia.
W 1980 r. Sacharow protestował przeciwko prowadzonej przez ZSSR wojnie w Afganistanie - napisał w tej sprawie listy do sekretarza generalnego ONZ i do Rady Bezpieczeństwa ONZ. Wtedy też został przymusowo przesiedlony do miasta Gorki i pozbawiony wszystkich swoich tytułów i przywilejów. Został zwolniony w 1986 r. przez Michaiła Gorbaczowa, a w 1989 r. rozpoczął działalność w ramach Zjazdu Deputowanych Ludowych ZSRR. Zmarł w grudniu 1989 r.
Poświęcona mu wystawa w Sejmie to kilka plansz, na których zaprezentowano cytaty z listów i artykułów Sacharowa oraz z jego wystąpienia przygotowanego na ceremonię wręczenia pokojowego Nobla, a także krótkie fragmenty książek i artykułów innych autorów, dotyczących jego życia i działalności na rzecz pokoju, praw człowieka i ochrony środowiska naturalnego. (PAP)
ula/ hes/
