Prezydent podpisał nowelizację ustaw o szkolnictwie
wyższym, o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i
tytule w zakresie sztuki. Uroczystość podpisania odbywa się w Centrum
Nauki Kopernik.
Bronisław Komorowski mówił, że
nowelizacja ustawy o szkolnictwie wyższym otwiera drogę do dobrych zmian
w polskiej nauce. Jego zdaniem, ustawa zwiększa autonomię polskich
uczelni wyższych oraz ich konkurencyjność. Prezydent zapowiedział, że
będzie wspierał modernizację nauki polskiej i szkolnictwa wyższego,
planowanej przez rząd.
Ustawa wprowadza
między innymi opłaty za drugi kierunek studiów, przewiduje reformę
systemu nauczania, wprowadzenie modelu finansowania uczelni
uzależnionego od jakości kształcenia, uproszczenie ścieżki kariery
naukowej oraz połączenie świata akademickiego z rynkiem pracy.
Zmiany
dają uczelniom większą autonomię programową i większą swobodę w
tworzeniu nowatorskich kierunków studiów. Nowe mechanizmy wprowadzane są
w oparciu o funkcjonujące w Europie tzw. Ramy Kwalifikacji. Dzięki
Krajowym Ramom Kwalifikacji (KRK) dyplomy polskich uczelni będą mogły
być porównywane z dyplomami z innych krajów europejskich.
Szkolnictwo
wyższe będzie finansowane na dotychczasowych zasadach. Dodatkowe
finansowanie uczelni będzie jednak zależeć od jakości kształcenia
studentów. Więcej funduszy będzie rozdzielonych w drodze konkursów i
kierowanych do najlepszych jednostek. Dodatkowe środki otrzymają te
uczelnie publiczne i niepubliczne, które uzyskają status Krajowych
Naukowych Ośrodków Wiodących. Na dodatkowe pieniądze mogą liczyć wybitni
uczeni, młodzi naukowcy, doktoranci i studenci.
Uproszczona
będzie ścieżka kariery naukowej. Procedura zdobycia stopnia doktora
habilitowanego skoncentruje się na realnych osiągnięciach i dorobku
naukowym. Warunkiem rozpoczęcia przewodu doktorskiego będzie co najmniej
jedna publikacja w czasopiśmie naukowym o zasięgu krajowym lub w
recenzowanym sprawozdaniu z międzynarodowej konferencji naukowej.
Zmiany
wprowadzają też procedury konkursowe na wszystkie stanowiska na
uczelniach. Mają też ułatwić sprowadzanie do Polski zagranicznych
naukowców.
Ograniczona będzie
wieloetatowość. Drugi etat będzie możliwy jedynie po uzyskaniu zgody
rektora. Nauczyciele akademiccy będą dodatkowo poddawani ocenie
działalności naukowej, dydaktycznej i organizacyjnej. Ocena będzie
dokonywana nie rzadziej niż co 2 lata, a w przypadku profesorów raz na
cztery lata.
Nowelizacja ma też zintegrować
uczelnie z rynkiem pracy. Szkolnictwo wyższe zyskało możliwość
kształcenia studentów przy udziale pracodawców, bądź na jego zamówienie.
Uczelnie zostały też zobowiązane do przyjęcia zasad komercjalizacji
wyników badań naukowych.
Zmiany mają też
dotyczyć samych studentów. Nowelizacja pozwoli na zwiększenie środków
przeznaczonych na stypendia socjalne. Jednocześnie wprowadza się
obowiązek płacenia za drugi kierunek studiów. Zwolnieni z opłat będą ci
studenci, którzy na pierwszym kierunku uzyskali stypendium rektora za
wyniki w nauce.
Część naukowców krytykuje
nową ustawę. Zarzuca jej m.in. obniżenie standardów ścieżki naukowej i
obawia się pogorszenia jakości kształcenia studentów. Zwraca też uwagę,
że potrzeby rynku nie powinny wpływać na program kształcenia
uniwersyteckiego.
IAR/dw/K.P.
