Czytaj także

Hendrix na pianinie

Ostatnia aktualizacja: 14.06.2010 11:45

Dwa jazzowe tria i mrożące krew w żyłach kryminalne sceny gitarzysty ECM.

Terje Rypdal "Crime Scene", ECM 2010

Tym razem Terje Rypdal, nie ukrywam, jeden z moich ulubionych gitarzystów jazzowych, porządnie mnie zaskoczył. Po "Vossabrygg" z 2006, na którym wracał do grania znanego z kultowego "Bitches Brew", nie powrócił do wolniejszego, delikatniejszego brzmienia. Wprost przeciwnie, jego "Crime Scene" to album, który w ogóle w ECM nie powinien zostać wydany, choć Manfred Eicher od czasu do czasu pozwala na wydanie takich "dziwactw". Ekipa ta co z "Vossabrygg" plus Bergen Big Band pod dyrekcją Olava Dale’a. W efekcie mamy połączenie ostrego rockowego brzmienia z fusion z pod ręki McLauglina i jego Mashavisnu Orchestra, mocnym, dynamicznym funkiem i free jazzem. Ta wybuchowa mieszanka daje dobre rezultaty, krążek, który pali ręce, tyle w nim mocy i energii. Mocne, proste granie Rypdala przecina się z szalonymi adnotacjami Ståle Storløkken na organach Hammonda, a na pierwszy plan wybija się świetna trąbka Palle Mikkelborga, który improwizuje z członkami Bandu. Chwile wytchnienia lider pozostawia na budowanie atmosfery rodem z amerykańskich filmów noir, tworząc akompaniament pod dialogi ze znanych amerykańskich obrazów sensacyjnych. Brzmi to ciekawie, post rockowo – zahacza o okolice jazzowe, a gdy już na nie wpada, to na myśl przychodzi nieśmiertelne "Ascension" Johna Coltrane.

Mieczysław Burski

Artur Dutkiewicz, "Hendrix Piano", Fonografika 2010

Ciekawe kto będzie następny? Beatlesi, Grechuta? Takie pytanie zadałem sobie po raz pierwszy słysząc, że po krążku poświęconemu muzyce Niemena – Artur Dutkiewicz – postanowił oddać hołd Hendrixowi. Dodajmy, że nie pierwsza to i nie ostatnia płyta odwołująca się do twórczości tego mistrza elektrycznej gitary. W zeszłym roku nad jego twórczością pochylił się Jacek Śmietana, co wydawało się całkiem naturalną sprawą, w końcu obsługuje ten sam instrument. Tym bardziej zastanawiało mnie to, jak sobie poradzi nasz pianista z przetworzeniem go na jazzowe trio. A że dziś na język jazzu można przełożyć wiele, tak więc i jazzowy Hendrix brzmi ciekawie. W końcu jego wpływ na fusion (czy Milesa Davisa) i samą grę na gitarze zarówno w jazzie jak i w rocku, był w latach 70. sprawą kluczową. A dla Pana Artura, jego twórczość także nie jest novum, wielokrotnie grał przecież jego pojedyncze utwory podczas koncertów. Te próby generalne przed "Hendrix Piano" przydały się, by mogła zaistnieć udana transplantacja stanowiąca jedną, spójną całość. Na otwarcie, oczywiście "Voodoo Child", a później reszta hitów, które do dziś rozgrzewają nie jedną imprezę. Pod ręką Dutkiewicza Hendrix jest oczywiście bardziej romantyczny, spokojniejszy, bardziej stonowany, co oczywiście nie oznacza, że lider nie umie wykorzystywać motoryki akustycznego tria. Dlatego nie przyśniemy, bez obawy, tym bardziej, że pan Artur ma jedne z najszybszych palców wśród naszych pianistycznych mistrzów.

Olga Spasojewska

Joe Morris "Wildlife", 2010 AUM Fidelity

Kto z drogich czytelników pamięta jeszcze solowy krążek "Singularity" z 2001 roku Joe Morrisa nagrany dla AUM Fidelity? Dziś, słuchając "Wildlife", które powstało w nowym trio, słychać jak wielkie postępy poczynił. Znany ze swoich występów choćby u Williama Parkera, ten, dla wielu ekspertów, drugi po Sonnym Sharrocku gitarzysta freejazzowy, prezentuje się nam jako równie utalentowany basista. To dla tego instrumentu odłożył na jakiś czas gitarę i zabrał się za eksplorowanie nowych muzycznych przestrzeni wraz z perkusistą Lutherem Grayem i czeskim saksofonistą Petrem Cancurem. I to właśnie gra tego ostatniego najmocniej intryguje i stanowi największe wyzwanie dla słuchacza. Trio płynnie przechodzi od długich, złożonych solówek (niesamowita trzy minutowa gra solo Graya, rozpoczynająca album) poprzez stylistykę free, do groovu i hard bopu, by ponownie wrócić do punktu wyjścia i zaskoczyć nas klimatem rodem z bluesa. Usłyszymy na "Wildlife" sporo melodyjnego grania, partii natchnionych, daleko pozostawiających sztywne struktury. I mimo że sam lider oprócz dwóch dłuższych partii, stara się raczej nie narzucać zbytnio ze swymi rozwiązaniami, to jednak pełni rolę libero, trafnie realizującego nakreśloną wcześniej taktykę.

Mieczysław Burski

Ketil Bjørnstad "Remembrance", ECM 2010

Wydawnictwa ECM mają to do siebie, że w swojej zwiewności i delikatności, przedkładaniu zmysłowości nad energię, potrafią po prostu znudzić. Granica pomiędzy poetyckością przekazu, a ukołysaniem publiczności, jest często trudna do określenia. Niestety, wydaje mi się, że na "Remembrance" przeszedł ją Ketil Bjørnstad. Mimo że ciężko zarzucić krążkowi lirycznego piękna, a muzykom impresjonistycznych pejzaży, to jednak ich gra jest wydestylowana z emocji. John Christensen, świetny kontrabasista, który zna się z Bjørnstadem od prawie 40 lat, nie wychodzi poza swój podstawowy repertuar. To samo tyczy się gry pianisty, który przez każdą z jedenastu kompozycji gra podobnie, w jednej tonacji i tym samym buduję raczej muzykę tła. Melodyjne fantazje obsługującego tenor Tore Brunborg to najmocniejszy punkt tego wydawnictwa. W gruncie rzeczy, to on jest wysuwany przez kolegów na pierwszy plan, choć brak pomiędzy grą tria tego "języka" zrozumienia, dialogu, obopólnego motywowania się. Wydaje się jakby muzycy weszli z rozpisanym na role materiałem, odegrali go i po skończonej robocie po prostu wyszli ze studia. Panie Ketil, proszę sobie przesłuchać najnowszy krążek Pana kolegi ze stajni Eichera - Paula Motiana. W końcu te same instrumentarium, a jednak różnicę można poznać już po pierwszym przesłuchaniu.

Olga Spasojewska

Zobacz więcej na temat: blues Elektryczne Gitary grunty Jazz paula

Czytaj także

Jazzowe wyciszenie

Ostatnia aktualizacja: 30.04.2010 10:02

W tym tygodniu Sendecki i Majewski kontrastują z free - elektrycznym "Panem Jabu", a Olo Walicki wspomina swoją wizytę w teatrze.

Olo Walicki "Trauma Theater - Theater der Liebe", OWA Production 2010
Miłośnicy twórczości teatralnej Ingmara Villqista mają okazję, dzięki zakupowi tej płyty, przypomnieć sobie atmosferę z jego przedstawień. A to wszystko dzięki Olowi Walickiemu, który stworzył muzykę do jego czterech spektakli: "Sprawy Miasta Ellmit", "Helmucik", "Oskar i Ruth" oraz "Kompozycja w Słońcu". Trzydzieści utworów nie łączy jeden idiom muzyczny, nie można ich też przyporządkować danemu gatunkowi, chociaż Walicki nieodłącznie kojarzy się z polską sceną yassową. Autor nie prezentuje wybranych fragmentów przedstawień, ale wycina z nich niczym chirurg pojedyncze części, tworząc tym samym „nowe ciało”. Dzięki temu zabiegowi krążek nie jest jednostajny i skierowany wyłącznie do miłośników twórczości dramatopisarza. Recytacje aktorów (dla tych, którzy nie znają dramatów mogą się one jednak okazać niezbyt wciągające) łączą się czasami w bardzo zaskakujący sposób z grą muzyków. Stąd dramatyczne przemówienia mocno kontrastują ze spokojnymi, malowniczymi dźwiękami i na odwrót. Walicki jest niesamowicie pomysłowy. A jak na multiinstrumentalistę przystało gra na kontrabasie, gitarze basowej, cymbałkach, skrzypcach, pianinie, indyjskich dzwonkach i triangelu. Osobne brawa należą się Cezarowi Paciorkowi, dodającemu do tego konglomeratu dźwięków swoją harmonię i gitarzyście Piotrowi Pawlakowi. Twórca "Kaszëbë" po raz kolejny udowadnia, że ramy muzyczne dają się świetnie naginać. Co więcej, muzykę zawartą na "Traumie" rozpisał niedawno na free jazzowy quartet (Mikołaj Trzaska, Kalle Kalima i Christian Lillinger), który zdążył już zebrać entuzjastyczne recenzje.

Olga Spasojewska

Wojtek Jachna i Jacek Buhl "Pana Jabu", Monotype 2009
Dwóch muzyków zamknęło się we wsi Suchary i postanowiło nie wyjść ze studia z pustymi rękami. W efekcie otrzymaliśmy "Pana Jabu", którym to Wojtek Jachna i Jacek Buhl rozpoczynają nową muzyczną przygodę. Ich współpraca opiera się na połączeniu elektronicznych brzmień z akustyczną improwizacją z pogranicza free jazzu. Atmosfera na płycie odsyła nas momentami w okolice skandynawskich osiągnięć Arilda Andersona, trąbka Jachny nasuwa nam zaś skojarzenia z Nilsem Petterem Molvaerem. Te muzyczne pejzaże, nieraz nazbyt nużące, przerywane są o wiele ciekawszymi momentami nieskrępowanej improwizacji. Wyłączenie sprzętu i zdanie się na swoje instrumenty okazuje się ostatecznym sprawdzianem umiejętności muzyków. Przyznam, że te momenty należą do najlepszych na krążku. Sam pomysł na mocne wymieszanie stylów, może się dla wielu słuchaczy okazać niezbyt łatwym kąskiem do przełknięcia. Jednak miłośnicy Contemporary Noise Quartet, Sing Sing Penelope czy Pink Freudów powinni poczuć się ukontentowani. Autorzy, jak sami wskazują, swojego projektu nie zamykają na innych muzyków, co może oznaczać, że na kolejnej płycie przez nich formowanej, jeszcze kilka osób doda swoje „małe co nieco”.

Mieczysław Burski

Władysław Sendecki "Solo Piano At Schloss Elmau", ACT 2010
To naprawdę zaskakujące, że nazwisko muzyka pokroju Władysława 'Adzika' Sendeckiego nie mówi zapewne zbyt wiele młodszym miłośnikom jazzu w Polsce. Głównym tego powodem jest emigracja tego pianisty z PRL, w okresie, gdy cieszył się największą sławą i uznaniem. Grający kiedyś w Extra Ballu czy Sun Shipie - Sendecki zamienił polskie topowe zespoły na hamburską orkiestrę radiową NDR Big Band, w której z efektami promował polski jazz. Adzik ma na koncie współpracę z liczną grupą utytułowanych artystów, usłyszeć go można na ponad 100 płytach, jego klasę docenił New York Village Voice uznając go za jednego z pięciu najlepszych pianistów na świecie. "Solo Piano At Schloss Elmau" to dziesięć nagrań, w większości autorstwa pianisty, które zachwycą zarówno miłośników jazzowego jak i klasycznego pianina. Zagłębiając się w te dźwięki, przebijające się przez gęstą ciszę wypełniającą miejsce Schloss Elamu, tak ważne dla świata artystów, każdy ze słuchaczy odnajduje własne skojarzenia ze świata klasyki i jazzu. Znajdzie się w nich reminiscencje Schumanna i Liszta, Chopina i Schuberta, jak i Billa Evansa, Keitha Jarretta czy Brada Mehldaua. Muzyka przypomina spokojne rozbijanie się fal o wybrzeże, artysta nie epatuje potężnymi emocjami, jest tu dużo spokoju, poszukiwania piękna, harmonii. Po zeszłorocznych solo płytach Sławka Jaskule i Włodka Pawlika otrzymaliśmy kolejne muzyczne wyznanie, stanowiące kwintesencje talentu pianisty.

Mieczysław Burski

Wojciech Majewski "Opowieści", Warner Music Poland 2009
Człowiek, który do tej pory znany był ze swoich fascynacji Grechutą, przenosząc go na język jazzu i poświęcając mu biografię, tym razem przedstawia nam sentymentalno – liryczną suitę jazzową, której korzenie znajdujemy w jego, wydanym w 2003 roku, "Zamyśleniu". Wojciech Majewski kontynuuje znakomite tradycje rodzinne i swoją trzecią autorską płytą prezentuje się jako twórczy i konsekwentny lider, który odważnie prowadzi okręt swojego zespołu. Piękny, intrygujący wstęp – solowy popis Majewskiego, wprowadza nas w większości poważną atmosferę panującą na krążku. Przypomina to wyważoną grę Włodka Pawlika, który swoim "Tykocinem" wyznaczył nowe standardy budowania jazzowych suit. Majewski lubuje się w harmonii, uporządkowaniu, w ascetycznych budowlach swoich utworów. Jego muzyka czerpie z niewyczerpanego źródła polskiego romantyzmu, naznaczonego w klasyce przez Chopina, w jazzie przez Komedę. I choć przez większość czasu dominuje wyciszone trio, to zaproszenie dwóch znakomitych dęciaków poszerzyło wymiar płyty o swing i hard bop przywodzący na myśl złote lata 60. Wielka w tym zasługa gry Roberta Majewskiego przypominającej akustyczną twórczość Enrico Ravy. Brzmienie jego trąbki świetnie komponuje się w duecie z krzyżującymi się dźwiękami pianina i uzupełniającymi go improwizacjami Tomasza Szukalskiego. Wielkie brawa należą się Jackowi Niedzieli za solo w "Opowieści IV", a Krzysztofowi Dziedzicowi za to, że spełnia swoją rolę w zespole na poziomie Jacka DeJohnette’a w trio Jarretta. Wspaniały hołd złożony zmarłemu w 2005 roku Henrykowi Majewskiemu.

Olga Spasojewska

Zobacz więcej na temat: Jazz chopin POLSKA lata 60 słońce

Czytaj także

Dekada Olesi

Ostatnia aktualizacja: 05.07.2010 15:14

W tym tygodniu czekają na nas brazylijskie rytmy, muzyka Clinta Eastwooda i kwartet skrzypcowy na jazzowo.

Sergio Mendes "Bom Tempo", Universal Music Polska 2010

Muzyka miła dla ucha, skoczna i napawająca optymizmem. Gdy takie krążki wychodzą spod ręki Sergio Mendesa wiadomo jedno, bez względu na pogodę za oknem, u nas na pewno zaświeci słońce. I to jakie, gorące, brazylijskie słoneczko. Takie też na "Bon Tempo" dominują rytmy, podlane wrzącym latino i mieszanką współczesnych dźwięków, od house’u, po rap i jazz. Abyśmy nie padli na zawał serca, artysta co jakiś czas proponuje nam wolniejsze kllimaty i wtedy do głosu dochodzi piękna bossa nova. Nieźle się to wszystko komponuje, fajnie brzmi sekcja dęciaków, za którą odpowiedzialność wziął trębacz Scott Mayo. Przegląd gości, których doświadczony, prawie pięćdziesięcioma latami zawodowego grania Mendes zaprosił do nagrania płyty – wypada okazale: Gracinha Leoporace, Seu Jorge, Nayanna Holley czy Katie Hampton. Na mnie wielkie wrażenie zrobiło pojawienie się Miltona Nascimento, który prezentuje nie tylko swoje możliwości, ale i nową kompozycję. A jeśli o nie chodzi, to też, do wyboru do koloru, kramik brazylijskiego muzyka jest kolorowy i zachęcający: Gilberto Gil, Antonio Carlos Jobim, Joao Donato, Carlinhos Brown, Jorge Benjor i... Stevie Wonder. Muzyka taneczna, melodie chwytliwe dla ucha, proste to wszystko, nie wymagające za dużo od słuchacza, w sam raz na letnią zabawę.

Olga Spasojewska

Marcin Oleś & Bartłomiej Brat Oleś "Other voices other scenes", Fenommedia 2010

No to mnie Olesie zaskoczyli! W dziesiątą rocznicę swojego grania muzycy przygotowali dla swoich fanów nie lada prezent. Nie otrzymaliśmy składanki – co było by przecież najłatwiejszym rozwiązaniem, ani odświętnego wydania live. "Other voices, other scenes" to dwupłytowe wydanie z zapisem muzyki tworzonej przez Marcina i Bartka dla teatru i filmu. Od razu dodam, krążki stanowią dla mnie wielkie zaskoczenie. Klimaty są tu mało jazzowe, z wieloma odnośnikami do współczesnej muzyki poważnej, folku, muzyki world, fascynacją dalekim Wschodem, a także ambientem i popem. Z tego zbioru różnych smakołyków bracia, niczym francuscy mistrzowie kuchni, pichcą niezłe danie – i co więcej, dwuczęściowe – coś dla prawdziwych żarłoków! Na jubileuszowym projekcie znajdziemy muzykę ze spektakli i filmów: "Samsara disco", "Szafę", "Otello", "Norę", "Lincza", "Nie do pary", "Futro", "Przewodnik", "Tartak". Co więcej, bracia prezentują się grając także na innych instrumentach niż te, z którymi ich kojarzymy. I tak Marcin Oleś swój kontrabas dzieli z grą na fortepianie, akordeonie, gitarze akustycznej, a Bartłomiej Brat Oleś oprócz perkusji obsługuje także tablę, marimbę i fortepian. Obok nich usłyszymy także: Łukasza Czekała na skrzypcach, Jakuba Urbańczyka na tubie i Jakuba Pucha i Jarosława Spałka na trąbkach. W efekcie otrzymujemy dwie płyty w niewielki stopniu przystające do siebie, ale nikt mi nie powie, że nie wciągające!

Mieczysław Burski

Marcin Oleś Oddjob "Clint", ACT 2010

Ciekawe, jak taki miłośnik modern jazzu jak Clint Eastwood przyjąłby album Oddjob – pomyślałem po pierwszym przesłuchaniu płyty skandynawskiego zespołu. Per R. Johansson na saksofonie i klarnecie, Daniel Karlsson na klawiszach, Peter Forss na basie i gitarze, Janne Robertson na perkusji i najważniejsza postać – urodzony w Szwecji chorwacki trębacz Goran Kajfes. To on pełni rolę ojca założyciela zarówno zespołu, jak i osoby, która postanowiła oddać muzyczny hołd dokonaniom wielkiego aktora i reżysera. Przecież muzyka związana z najbardziej znanym rewolwerowcem od zawsze żyła też swoim życiem. Nie ma się temu co dziwić, świetnie uzupełniająca obrazy, nadawała im dramaturgii i po prostu – wchodziła do głowy. Ale jeśli tworzyli ją tacy mistrzowie jak Ennio Morricone, czy Lalo Schifrin, to jest to chyba całkiem zrozumiałe, prawda? "Clint" z jazzem granym czy słuchanym przez Eastwooda ma niewiele wspólnego, jest to krążek na wskroś elektroniczny, oparty na powtarzających się liniach melodycznych, bogaty w odnośniki, mocno rozbudowujący ascetyczne często tematy utworów. Sporo tu nu-jazzowych odnośników, rockowej motoryki, długie są momenty klimatów ambientowych i drum&bassowych. Ciekawy projekt, który może zainteresować szeroką grupę słuchaczy.

Mieczysław Burski

Rigmor Gustafsson "Calling You", ACT 2010

Przyznam szczerze, do tej pory krążki wydawane przez Rigmor Gustafsson niezbyt mnie przekonywały. Ot, jazzująca pani, śpiewająca raczej w jednej tonacji, nie wychodząca poza dobry, europejski, naznaczony skandynawskim chłodem wokal. I to w dodatku ten bardziej ukołysany, łagodny i nie raz mdły. A teraz, cóż za zdziwienie, "Calling You" ma wszystko to by wyróżnić się wśród licznych jazzowych, wokalnych płyt. A to przede wszystkim zasługa radio.string.quartet.vienna (r.s.q.v.), który przygotował aranżacje i kompozycje. Dzięki temu płyta jest bardzo zróżnicowana, a muzycy dbają o to, by każdy utwór nabrał cech wyjątkowych i pociągających. Raz brzmią jak kwartet muzyki poważnej, innym razem sięgają po awangardę, od czasu do czasu brzmią z folka, by w następnym kawałku, zaciągnąć swingiem,bluesem bądź country. Krążek z pazurem, muzycy potrafią wyciągnąć głos Rigmor w tak wysokie rejony, o które bym ją nie podejrzewał. Dzięki temu "Calling You" niezbyt nada się na kołysankę, mimo że znajdziemy tu ballady, dlatego, że utwory są w większości szorstkie i towarzyszy im mocne pociąganie strun. Płyta do podsłuchania dla nie jednej jazzowej damy.

Olga Spasojewska

Zobacz więcej na temat: Bartłomiej Oleś Jazz Marcin Oleś Stevie Wonder POLSKA zawał serca Szwecja blues