Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
PAP
Tomasz Jaremczak 05.10.2012

James Bond skończył 50 lat

5 października 1962 roku premierę miał "Doktor No" - pierwszy film z agentem 007. W rolę Jamesa Bonda wcielił się Sean Connery.
Wystawa poświęcona 50-leciu Jamesa Bonda w LondynieWystawa poświęcona 50-leciu Jamesa Bonda w LondyniePAP/EPA/ANDY RAIN

Postać Bonda stworzył brytyjski pisarz i dziennikarz, urodzony w Londynie Ian Fleming (1908-1964), autor 12 powieści i dwóch zbiorów opowiadań na temat agenta 007, wydanych w latach 1953-1966. Fleming pracował jako dziennikarz w agencji Reutera. Podczas II wojny działał w wywiadzie wojskowym. Po wojnie mieszkał m.in. na Jamajce - w willi, którą nazwał GoldenEye. Właśnie tam pisał książki o Bondzie. Pierwsza, pt. "Casino Royale", ukazała się w 1953 r.

Jednak pierwszy film o Bondzie, "Doktor No", jest ekranizacją szóstej powieści Fleminga. Jego premiera w Wielkiej Brytanii odbyła się 5 października 1962 r. Z okazji jej 50. rocznicy dzień 5 października 2012 r. ogłoszono Światowym Dniem Jamesa Bonda.

W sumie powstały 22 filmy. Po "Doktorze No" były to: "Pozdrowienia z Rosji" (1963, reż. T.Young), "Goldfinger" (1964, reż. G.Hamilton), "Operacja +Piorun+" (1965, reż. T.Young), "Żyje się tylko dwa razy" (1967, reż. L.Gilbert), "W tajnej służbie Jej Królewskiej Mości" (1969, reż. P.R.Hunt), "Diamenty są wieczne" (1971, reż. G.Hamilton), "Żyj i pozwól umrzeć" (1973, reż. G.Hamilton), "Człowiek ze złotym pistoletem" (1974, reż. G.Hamilton), "Szpieg, który mnie kochał" (1977, reż. L.Gilbert), "Moonraker" (1979, reż. L.Gilbert), "Tylko dla Twoich oczu" (1981, reż. J.Glen), "Ośmiorniczka" (1983, reż. J.Glen), "Zabójczy widok" (1985, reż. J.Glen), "W obliczu śmierci" (1987, reż. J.Glen), "Licencja na zabijanie" (1989, reż. J.Glen), "GoldenEye" (1995, reż. M.Campbell), "Jutro nie umiera nigdy" (1997, reż. R.Spottiswoode), "Świat to za mało (1999, reż. M.Apted), "Śmierć nadejdzie jutro" (2002, reż. L.Tamahori), "Casino Royale" (2006, reż. M.Campbell) i "Quantum of Solace" (2008, reż. M.Forster).

Sean Connery w postać Bonda wcielił się sześć razy, w filmach: "Doktor No", "Pozdrowienia z Rosji", "Goldfinger", "Operacja Piorun", "Żyje się tylko dwa razy" i "Diamenty są wieczne". Jego następcami zostali kolejno: Australijczyk George Lazenby, który zagrał Bonda tylko raz - w filmie "W tajnej służbie Jej Królewskiej Mości", Brytyjczycy Roger Moore i Timothy Dalton, Irlandczyk Pierce Brosnan oraz Brytyjczyk Daniel Craig.

Moore jako 007 pojawił się na ekranie siedmiokrotnie ("Żyj i pozwól umrzeć", "Człowiek ze złotym pistoletem", "Szpieg, który mnie kochał", "Moonraker", "Tylko dla Twoich oczu", "Ośmiorniczka", "Zabójczy widok"), Dalton dwa razy ("W obliczu śmierci" i "Licencja na zabijanie"), a Brosnan cztery razy ("GoldenEye", "Jutro nie umiera nigdy", "Świat to za mało", "Śmierć nadejdzie jutro"). Od 2006 r. w postać Bonda wciela się Craig, który wystąpił w "Casino Royale", "Quantum of Solace" i najnowszym filmie, "Skyfall".

Na ekranie Bondowi od zawsze towarzyszyły piękne kobiety. Szczególne miejsce wśród nich zajmuje bohaterka wzorowana na Polce. - Pierwowzorem pierwszej dziewczyny Bonda, Vesper Lynd, z powieści Casino Royale była niewątpliwie Polka, Krystyna Skarbek (...), pracująca w czasie II wojny światowej dla brytyjskiego wywiadu. (...) Skarbek i Fleming znali się dobrze, a nawet najprawdopodobniej romansowali przez rok po zakończeniu wojny i pisarz z pewnością był pod wrażeniem jej wojennych przygód i osiągnięć - czytamy w książce "Bond. Leksykon".

Polskie korzenie ma również stworzona przez Fleminga postać jednego z głównych przeciwników agenta 007, Ernsta Stavro Blofelda. Szef organizacji terrorystycznej SPECTRE pojawia się w kilku filmach z serii: "Pozdrowieniach z Rosji", "Operacji Piorun", "Żyje się tylko dwa razy", "W tajnej służbie Jej Królewskiej Mości", "Diamenty są wieczne" i "Tylko dla Twoich oczu".

- Najsłynniejszy przeciwnik Bonda, mistrz intelektu i niecnych planów, no i - nie ukrywajmy tego - Polak. (...) Blofeld, którego stworzył Fleming, urodził się 28 maja 1908 r. w Gdyni, studiował na Uniwersytecie Warszawskim i Politechnice (też Warszawskiej), a w 1933 r. rozpoczął pracę w Ministerstwie Poczt i Telegrafów. Oczywiście w niecnych celach. Dzięki nielegalnym informacjom grał na giełdzie, a z czasem zaczął sprzedawać informacje obcym wywiadom. I oczywiście prysnął z kraju na długo przed 1 września 1939 r. A to był dopiero początek jego przestępczego imperium. Organizacja SPECTRE, którą stworzył i którą dowodził podejmowała się potężnych wyzwań - pisze w bondowskim leksykonie krytyk Kamil M. Śmiałkowski.

W "Pozdrowieniach z Rosji" odnajdziemy też inny "polski akcent" - jedną z ról, Kronsteena, zagrał polski aktor, urodzony w 1923 r. w Zgierzu Władysław Sheybal.

Filmowymi dziewczynami Bonda były m.in.: szwajcarska aktorka Ursula Andress (w "Doktorze No"), Brytyjka o polskich korzeniach Jane Seymour ("Żyj i pozwól umrzeć"), Amerykanka Barbara Bach ("Szpieg, który mnie kochał"), Polka Izabella Scorupco ("GoldenEye"), Francuzka Sophie Marceau ("Świat to za mało"), Amerykanka Halle Berry ("Śmierć nadejdzie jutro") i Francuzka Eva Green (Vesper Lynd w "Casino Royale").

Miejsce szczególne w galerii bondowskich postaci zajmują też: M, czyli przełożona Bonda, szefowa MI6, w ostatnich latach - począwszy od 17. filmu z serii, "GoldenEye" - grana przez Judi Dench (wcześniej w postać szefa MI6 wcielał się m.in. Bernard Lee) oraz Q, czyli twórca bondowych gadżetów. Spośród odtwórców tej roli w pamięci widzów najsilniej zapisał się Desmond Llelewyn (1914-1999), który zagrał Q w 17 filmach z serii.

tj