135 lat temu, 14 lutego 1880 założony został Związek Narodowy Polski. Jest to największa i jedna z najstarszych organizacji polonijnych w USA.
"Amerykański sen"
Europejczykom żyjącym w XIX wieku Stany Zjednoczone, ze swoim szybko rozwijającym się przemysłem i bezkresnymi przestrzeniami niezagospodarowanej, bezpańskiej ziemi, jawiły się jako istna ziemia obiecana. Wśród emigrantów do Nowego Świata znalazły się również rzesze Polaków, którzy marzyli o wyrwaniu się z biedy, spełnieniu "amerykańskiego snu" i odnalezieniu wolności, której nie mieli w znajdującej się pod zaborami ojczyźnie.
- Polska grupa etniczna zaczęła kształtować się w Stanach Zjednoczonych w dużej skali po powstaniu styczniowym - mówił prof. Rafał Habielski, gość audycji Andrzeja Sowy. - Organizacje polonijne szanują, że w roku 1870 w Stanach było 50 tys. Polaków.
POWSTANIE STYCZNIOWE - ZOBACZ ARTYKUŁY POLSKIEGO RADIA >>>
Patrioci z ambicjami
Zaszła potrzeba powołania organizacji, która pomogłaby utrzymać tożsamość narodową w Polakach za oceanem. Tak powstał Związek Narodowy Polski, unia dotychczas istniejących organizacji polonijnych. Organizacja miała też na celu wywieranie presji na opinię publiczną w kwestii odzyskania niepodległości.
-Założyli go patrioci związani z rządem powstańczym styczniowego zrywu niepodległościowego 1863 roku. Ich intencją było stworzenie w Ameryce znaczącej siły, która mogła wpływać na decyzje polityczne wielkich mocarstw i doprowadzić do odrodzenia niepodległej Polski - mówił prezes Związku Edward Moskal.
Działalność organizacji
Związek założył własne pisma:"Dziennik Związkowy" i "Zgoda". - Jest to najdłużej ukazujące się polskie czasopismo w historii - mówił o czasopiśmie "Zgoda" dr Mirosław Supruniuk, kierownik Archiwum Emigracji Biblioteki UMK w Toruniu.
ZNP założył nawet własną bibliotekę (Biblioteka Polska w Chicago) i uczelnię dla dzieci polonijnych (Cambridge Springs). To także dzięki staraniom ZNP odsłonięte zostały w pomniki Kościuszki (w Waszyngtonie) i Puławskiego. Związek przyczynił się do organizacji polskich sił zbrojnych w USA w trakcie I wojny światowej.
- Gdy nad wyzwoleniem Europy pojawił się cień Jałty ZNP stworzył polityczną organizację jednoczącą całą polonię, Kongres Polonii Amerykańskiej, zrzeszający blisko 300 tys. członków, z majątkiem dziesiątków milionów dolarów - mówił Edward Moskal.
Obecnie Związek Narodowy Polski gromadzi ponad 230 tys. Polaków za oceanem i tym samym jest największą organizacją o charakterze etnicznym w USA.
Posłuchaj audycji Andrzeja Sowy o Związku Narodowym Polskim.
bm