Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
Polskie Radio
Bożena Sarnowska 20.09.2015

Konrad Adenauer - pierwszy kanclerz RFN

- Łatwiej jest chyba kanclerzowi Adenauerowi rozwiązać zagadkę, jakiej płci są aniołowie, niż odpowiedzieć na pytanie, jak zamierza zarżnąć Polskę bez użycia noża - te słowa padły z ust Władysława Gomułki podczas sesji ONZ w 1960 roku pod adresem kanclerza Konrada Adenauera.
Konrad Adenauer i przyszła premier Indii - Indira Gandhi(1956), PAPPicture AllianceKonrad Adenauer i przyszła premier Indii - Indira Gandhi(1956), PAP/Picture Alliance Alfred Hennig
Posłuchaj
  • Konrad Adenauer - spór o dokonania kanclerza Niemiec, aud. z cyklu "Na historycznej wokandzie" (11.12.1993)
  • Krótka biografia Konrada Adenauera - aud. z cyklu "Mieć 19 lat" (2005)
  • Adenauer po raz 4. zostaje kanclerzem - fragm. aud. "7 dni w kraju i na świecie" (11.11. 1961)
  • Ślubowanie po wyborze na kanclerza - fragm. aud. "7 dni w kraju i na świecie"
  • Odejście Adenauera - fragm. aud. "7 dni w kraju i na świecie" (09.11.1963)
  • Fragm. wystąpienia Władysława Gomułki na forum ONZ
Czytaj także

66 lat temu, 20 września 1949 utworzono pierwszy rząd Konrada Adenauera, pierwszego kanclerza RFN.

Ten wybitny polityk czterokrotnie obejmował stanowisko kanclerza RFN. Ceniony na Zachodzie - w Polsce był negatywnym bohaterem mediów. W latach 50. i 60. propaganda komunistyczna przedstawiała go jako głównego orędownika zimnej wojny.

Dla polskiej racji stanu zasadnicze znaczenie miało uzyskanie prawnego potwierdzenia przebiegu północnej i zachodniej granicy państwa, ustalonej w 1945 na konferencji w Poczdamie. Niemiecka Republika Demokratyczna uznała tę granicę w 1950, ale Konrad Adenauer nie zaaprobował tego faktu, nie godził się też z podziałem Niemiec.

Sylwetkę kanclerza przedstawił w swej audycji z cyklu "Na historycznej wokandzie" Andrzej Sowa w grudniu 1993 roku. W rolę oskarżyciela niemieckiego polityka wcielił się red. Kazimierz Baranowski, natomiast obrony dokonań Adenauera podjął się wieloletni redaktor naczelny ”Polityki” i były wicepremier Mieczysław Rakowski.

- Adenauer mógłby być synem Bismarcka i w dużym stopniu go przypominał - mówił Kazimierz Baranowski. - Był to polityk w pewnych sprawach bardzo elastyczny, w innych niesłychanie twardy, wręcz betonowy. Człowiek, który tylko raz uczynił pewien ukłon w stronę bloku wschodniego, kiedy w 1955 pojechał odebrać jeńców niemieckich z obozów w ZSRR. Poza tym był nieustępliwy i to w sposób, który nie przynosił mu zaszczytu.

Zdaniem dziennikarza na skutek tej nieprzejednanej postawy Adenauera Polska poniosła wielkie straty. Stosunki dyplomatyczne nawiązaliśmy z naszym zachodnim sąsiadem dopiero w 1970 roku, kiedy przedawniły się przepisy, które pozwoliłyby naszym rodakom ubiegać się o odszkodowania za krzywdy doznane w czasie II wojny światowej. Takie ustawodawstwo wprowadził właśnie Konrad Adenauer.

- Był to człowiek niechętny niemieckiemu faszyzmowi - replikował Mieczysław Rakowski. - To on, w 1945 roku, powiedział słynne zdanie: "Każdemu Niemcowi, który pierwszy weźmie karabin do ręki, powinna uschnąć ręka".

Konrad Adenauer był przeciwnikiem Hitlera, z tego powodu w 1944 trafił do więzienia. Miał już wtedy blisko 70 lat. Anegdota mówi, że przyszedł do niego strażnik i powiedział: "Tylko niech pan nie popełnia samobójstwa, bo miałem tu już takich 70-latków, którzy to zrobili, a było z tego powodu wiele nieprzyjemności".

5 lat później, 15 września 1949 Adenauer został wybrany na kanclerza Niemiec i funkcję tę pełnił nieprzerwanie przez 14 lat.

Goście audycji "Na historycznej wokandzie" toczą spór o dokonania polityka. Analizują, dlaczego miał tak niechętny stosunek do ZSRR, dlaczego tak zaciekle bronił dawnych granic Niemiec.

- Miał dwie pasje: jedną był ogródek i hodowanie kwiatów, a drugą konstruowanie wynalazków. Pieniędzy z tego tytułu nie miał, ale opatentował sporo dziwnych rzeczy, np. kiełbasę z dodatkiem soi, zwaną kiełbasą kolońską, a także okulary przeciwsłoneczne, które miały służyć kierowcom podczas jazdy - słyszymy z kolei w audycji "Mieć 19 lat".

Posłuchaj, kim był Konrad Adenauer i jak przedstawiano go w Polskim Radiu w latach 60.

Zobacz fragment jednego z wystąpień kanclerza w 1953 roku.