W tym roku mija 45. rocznica śmierci Ryszarda Siwca. Eksponowana na ogrodzeniu siedziby rzeszowskiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej wystawa "Krzyk szarego człowieka. Ryszard Siwiec 1909-1968" będzie czynna do końca września.
- Mamy nadzieję, że o Ryszardzie Siwcu dowie się jak najwięcej osób. O jego bohaterskim czynie opinia publiczna w PRL nie została poinformowana. Służba Bezpieczeństwa podjęła działania mające zapobiec przeciekowi jakichkolwiek informacji. Dopiero w kwietniu 1969 r. wiadomość o tragedii wyemitowało Radio Wolna Europa - powiedziała Małgorzata Waksmundzka-Szarek z rzeszowskiego IPN.
Zobacz serwis: RADIA WOLNOŚCI>>>
Kolejną próbę dotarcia do społeczeństwa podjęła rodzina, wydając w 1979 r. w drugim obiegu wydawniczym poświęconą mu broszurę. Do zbiorowej pamięci Siwiec trafił jednak dopiero po 1989 r.
Na wystawie zgromadzono m.in. kopie dokumentów i fotografie, które przedstawiają jego sylwetkę i dramatyczny protest poprzez samospalenie.
Wystawa była też inspiracją do powstania projektu multimedialnego. Jego autorami są Jakub Izdebski i Marcin Krzanicki z rzeszowskiego IPN. 10 września w Przemyślu odbędzie prezentacja przedsięwzięcia.
Dramatyczny gest
Ryszard Siwiec w czasie II wojny był żołnierzem Armii Krajowej. Po wojnie odrzucił propozycję objęcia posady nauczyciela historii, nie chcąc uczyć zafałszowanej wersji dziejów, i zatrudnił się jako księgowy w Spółdzielczej Wytwórni Win. Zajmował się także ogrodnictwem i hodowlą kur, co pomagało mu utrzymać liczną rodzinę.
Nie potrafił zaakceptować ustroju komunistycznego. Starał się ukazać rodakom prawdę o PRL w ulotkach podpisywanych Jan Polak. Interwencja wojsk Układu Warszawskiego, których część stanowiły oddziały polskie, w Czechosłowacji w 1968 r. skłoniła go do dramatycznego kroku.
8 września 1968 r. podczas Centralnych Dożynek na Stadionie X-lecia w Warszawie, w obecności przywódców PZPR, dyplomatów i 100-tysięcznej publiczności, Siwiec oblał się rozpuszczalnikiem i podpalił, krzycząc: "Protestuję!". Przed samospaleniem rozrzucił na stadionie ulotki z apelem protestacyjnym.
Zmarł 12 września 1968 r. w szpitalu w wyniku rozległych oparzeń. Został pochowany w Przemyślu.
Z okazji 45. rocznicy wkroczenia wojsk Układu Warszawskiego do Czechosłowacji Polskie Radio uruchamia serwis: PRAGA '68 >>>
Zobacz galerię: DZIEŃ NA ZDJĘCIACH>>>
PAP, bk