Usłyszcie mój krzyk! 45. rocznica samospalenia Ryszarda Siwca - serwis specjalny >>>
8 września 1968 roku na Stadionie Dziesięciolecia w Warszawie, w proteście przeciwko agresji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację, podpalił się Ryszard Siwiec.
Okazuje się, że wzorem Polaka, który odważył się tak "głośno” i zdecydowanie powiedzieć "nie” systemowi, poszli inni. Młody Węgier Sándor Bauer, czy dwudziestoletni żydowski student z Łotwy Ilja Rips, czy dziewiętnastoletni robotnik Romas Kalanty, który 14 maja 1972 roku podpalił się w Kownie w proteście przeciwko okupacji Litwy. Z dużym odzewem w społeczeństwie wschodnioniemieckim spotkał się także przypadek ewangelickiego duchownego Oskara Brüsewitza, który 18 sierpnia 1976 podpalił się, protestując przeciwko prześladowaniu chrześcijan w NRD i kolaboracji głów kościoła z państwem. 23 czerwca 1978 roku w ten sam sposób zakończył życie Musa Mamut, protestując przeciw deportacji Tatarów krymskich z ich ojczyzny. A było jeszcze wiele innych podobnych aktów.
- Kiedy pierwszy raz usłyszałam o czynie Wasyla Makuka z Kijowa, byłam bardzo zaskoczona - mówi Agnieszka Dębska z Ośrodka Karta. Wasyl Makuk był bojownikiem o wolność Ukrainy oraz członkiem UPA, za co spotkały go represje i na 10 lat osadzono w łagrze. Podpalił się w listopadzie 1968 roku
- Makuk to postać pod wieloma względami podobna do Ryszarda Siwca. To też nie był młody człowiek, lecz ktoś, kto miał rodzinę i doświadczenia. Jego gest, podobnie jak w przypadku Siwca, był wynikiem całej życiowej drogi - wyjaśnia Agnieszka Dębska.
Dwa miesiące później, w styczniu 1969 roku, na Placu św. Wacława w Pradze podpalił się młody student Jan Palach. - On żył sprawami swojego narodu i Praską Wiosną. W 1968 uczestniczył w debatach Czechów i Słowaków. Poczuł chwilę oddechu, kiedy zniesiono cenzurę i otworzono się na zachód. Ale gdy nastąpiła inwazja, Jan Palach, jak miliony Czechów, bardzo to przeżył - mówi doktor Bartosz Kaliski, historyk, Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk.
Zapraszamy do wysłuchania audycji Katarzyny Kobyleckiej "Naukowy Zawrót Głowy".
Ryszard Siwiec >>> Posłuchaj poruszającego dokumentu "Testament"